Η γέννηση του Ιταλικού «τραγέλαφου»

Νομίζω ότι θα ήταν σκόπιμο να ξεκινήσω αυτό το post με μια σύντομη ιστορική αναδρομή που αφορά τη μετάλλαξη της Ιταλικής Αριστεράς από το PSI του Τολιάνι, μέχρι το DS του Πιέρο Φασίνο. Το Ιταλικό κομουνιστικό κόμμα (PSI) ιδρύθηκε το 1944 από τον Παλμίρο Τολιάτι και ήταν ένα κόμμα που διαδραμάτισε πολύ σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή της Ιταλίας αλλά και της Ευρώπης γενικότερά. Σημείο σταθμό στην ιστορία του κόμματος αποτελεί το διεθνές συνέδριο των κομουνιστικών κομμάτων στη Μόσχα το 1969 στο οποίο ο Μπερλινγκουέρ - ο ηγέτης του PSI εκείνη την περίοδο - δεν δίστασε να διαφοροποιηθεί από την επίσημη σοβιετική γραμμή και να αρνηθεί να καταδικάσει το κινεζικό καθεστώς, καταγγέλλοντας ταυτόχρονα τη σοβιετική εισβολή στη Τσεχοσλοβακία. Αυτό ήταν ένα γεγονός που δημιούργησε ένα ρήγμα στις σχέσεις του κόμματος με την Σοβιετική ένωση και ήταν ίσως το πρώτο σημαντικό στάδιο της μετάλλαξης της Ιταλικής Αριστεράς. Το PSI στα χρόνια που ακολούθησαν αξίζει να σημειωθεί ότι ήταν το μεγαλύτερο κομμουνιστικό κόμμα στο «δυτικό κόσμο» και ότι το 1976 κατάφερε να συγκεντρώσει το 34.4% του εκλογικού σώματος! Το δεύτερο στάδιο ήταν πριν από 16 χρόνια, όταν η πτώση του τείχους στο Βερολίνο, οδήγησε στη διάσπαση του PSI και στη δημιουργία του PDS, δηλ. του Δημοκρατικού κόμματος της Αριστεράς. Το PDS δεν δίστασε να διαφοροποιηθεί σημαντικά από το κομουνιστικό παρελθόν του και είναι μάλιστα χαρακτηριστικό το ότι απάλειψε τον όρο κομουνιστικό από τον τίτλο του και το σφυροδρέπανο από το έμβλημά του. Το τελευταίο στάδιο αυτής της μετάλλαξης ήταν το 1998 που το PDS, αφού ενσωμάτωσε και ένα πλήθος άλλων μικρότερων αριστερών κομμάτων, μετονομάστηκε σε Δημοκράτες της Αριστεράς (DS).

Ο όρος μετάλλαξη δεν είναι καθόλου υπερβολικός αφού μέσα σε περίπου 50 χρόνια φτάσαμε από το PSI, το οποίο είχε ένα ξεκάθαρο Σοβιετικό προσανατολισμό, στους Δημοκράτες της Αριστεράς, οι οποίοι - μετά και τις τελευταίες εκλογές - με τη ψήφο τους στηρίζουν ένα κυβερνητικό συνασπισμό που προτάσσει τον κοινωνικό ή ριζοσπαστικό Φιλελευθερισμό και του οποίου ηγείται ο Ρομάνο Πρόντι, τέως υπουργός των Χριστιανοδημοκρατών! Είναι πράγματι εντυπωσιακό. Όμως τα στάδια αυτά της πολιτικής μετάλλαξης της Αριστεράς στην Ιταλία, δεν έχουν τελειώσει με τη δημιουργία των Δημοκρατών της Αριστεράς. Την περίοδο αυτή που όλος ο κόσμος ασχολείται με τις προεδρικές εκλογές στη Γαλλία, ένα καινούργιο κόμμα δημιουργείται στην Ιταλία, το Δημοκρατικό Κόμμα, από τη σύζευξη των Δημοκρατών της Αριστεράς του Φασίνο με το κόμμα της Μαργαρίτας, το οποίο είναι κόμμα Χριστιανοδημοκρατικό!! Αυτή η εξέλιξη έχει δημιουργήσει προβληματισμό σε κάποιους όπως ο Φ. Μούσι και ο Φ. Τζιορντάνο της Κομουνιστικής Επανίδρυσης, που μιλά για την επερχόμενη «παρακμή της Αριστεράς». Από την άλλη ο Πρόντι που βλέπει πλέον την κυβέρνηση του να έχει ισχυρότερη βάση στήριξης, δηλώνει ότι ονειρευόταν 12 χρόνια το συγκεκριμένο σχήμα.

Προσωπικά θεωρώ ότι αυτή η σύμπραξη των δύο κομμάτων που το ένα προέρχεται από τη διάσπαση του Κομουνιστικού κόμματος και το άλλο από τη διάσπαση του Χριστιανοδημοκρατικού κόμματος, έρχεται με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο να υπογραμμίσει την κατάργηση των παραδοσιακών διαιρέσεων των κομμάτων, που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια. Οι πολίτες πλέον, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, δε δείχνουν να επηρεάζονται και τόσο - κατά την επιλογή τους στις εκλογές - από το αν ένα κόμμα έχει πολιτική καταγωγή από την Αριστερά, το Κέντρο ή τη Δεξιά, αλλά υιοθετούν άλλα κριτήρια. Επίσης, φαίνεται και επί της ουσίας στις μέρες μας οι παραδοσιακές ταμπέλες του παρελθόντος να μην έχουν κάποιο πολύ συγκεκριμένο πολιτικό αντίκρισμα. Μερικά παραδείγματα, υπό τη μορφή ρητορικών ερωτήσεων, θα πείσουν και τον πλέον δύσπιστο. Υπάρχει κάποιος που θα ισχυριζόταν ότι ο Σοσιαλιστής πρόεδρος των Βρετανών Εργατικών, Τ. Μπλέρ, εφαρμόζει πολιτική περισσότερο κοινωνικά ευαίσθητη και λιγότερο εξαρτημένη ως προς τις Η.Π.Α. σε σχέση με τον «Δεξιό» γάλλο πρόεδρο, τον γκολικό Ζακ Σιράκ; Ή παρόλο που η Ε.Ε. είναι μια «Χριστιανοδημοκρατική ιδέα» υπάρχει κάποιος που θα έλεγε ότι το κόμμα των Βρετανών Συντηρητικών είναι περισσότερο φιλοευρωπαικό σε σχέση με τους Γερμανούς Σοσιαλδημοκράτες; Η απάντηση είναι σίγουρα όχι. Παράλληλα, προς την ίδια κατεύθυνση - της συνειδητοποίησης του γεγονότος πως οι παραδοσιακές πολιτικές ταμπέλες μπορούν κάποιες φορές να είναι παραπλανητικές - συντείνουν και τα διάφορα πολιτικά παράδοξα που διαπιστώνουμε στις μέρες μας, όπως π.χ. η υιοθέτηση σε οικονομικό επίπεδο του Κοινωνικού Φιλελευθερισμού από πρώην κομμουνιστικά κόμματα (βλ. Ιταλία) ή η υιοθέτηση του νεοφιλελευθερισμού από εργατικά κόμματα (βλ. Βρετανία). Άλλο παράδοξο αποτελεί επιπρόσθετα και η αποδυνάμωση του πανίσχυρου κοινωνικού κράτους της Γερμανίας, το οποίο είναι κυρίως Χριστιανοδημοκρατικό επίτευγμα, που συντελέστηκε από την κυβέρνηση του Σοσιαλδημοκράτη Σρέντερ. Έτσι, μετά και τα παραπάνω, φαίνεται ότι σε μια εποχή που οι πολιτικές ταμπέλες του χθες δε δείχνουν να προεξοφλούν τις πολιτικές του σήμερα είναι δυνατή ακόμα και η συγχώνευση ενός Αριστερού και ενός Χριστιανοδημοκρατικού κόμματος, κάτι που πριν από κάποια χρόνια θα παρομοιαζόταν σίγουρα με το μυθικό τερατώδες ζώο, τον τραγέλαφο!

Η είδηση και στοιχεία για την ιστορική αναδρομή αντλήθηκαν από την εφημερίδα «Η Καθημερινή» και άρθρο της Ρ.Σπαθή