Ο ατσαλένιος λαμπερός ήλιος του Περισσού

Στο τέλος του προηγούμενου μήνα, πίσω από τις ερμητικά κλειστές πόρτες της αίθουσας συνεδρίων του Κομουνιστικού Κόμματος Ελλάδος στον Περισσό ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του 18ου Συνεδρίου του κόμματος. Πιστό στην κομματική του παράδοση το Κ.Κ.Ε. επέτρεψε την ελεύθερη πρόσβαση στους δημοσιογράφους μόνο κατά την πανηγυρική έναρξη του 18ου συνεδρίου του και μας ενημέρωσε για όλα τα υπόλοιπα που ελέχθησαν και αποφασίστηκαν εκεί με ένα δελτίο τύπου.

Παρόλο που η πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί εδώ και χρόνια στα ηγετικά κλιμάκια του ΚΚΕ, όπου κατά την κομματική αργκό «δεν κουνιέται φύλλο», αλλά και το προσεκτικό «φιλτράρισμα» του Σώματος δεν άφηναν περιθώρια για διαφωνίες ως προς τις θέσεις και την «γραμμή» του κόμματος στο Συνέδριο. Ενδεικτικό στοιχείο δε αυτής της εσωκομματικής πραγματικότητας είναι το γεγονός πως κατά τη προσυνεδριακή διαδικασία η αποδοχή του απολογισμού δράσης του κόμματος άγγιξε το σταλινικό (ο όρος δεν είναι τυχαίος όπως θα καταλάβετε αργότερα) 99,55% των κομματικών δυνάμεων και η αποδοχή των θέσεων του κόμματος περί σοσιαλισμού το 99,04%!!

Ωστόσο, το 18ο συνέδριο επιφύλασσε και εκπλήξεις. Διότι μπορεί να ήταν ενδεχομένως αναμενόμενη η επανεκλογή της κ. Αλέκας Παπαρήγα στην ανώτατη κομματική θέση για 6η συνεχόμενη φορά από την νέα Κεντρική Επιτροπή που ανέδειξε το Σώμα (το ποσοστό ως είθισται δεν ανακοινώθηκε στο λιτό δελτίο τύπου), αλλά ταυτόχρονα μάλλον αναπάντεχη - για τους περισσότερους τουλάχιστον - η ωμή προσπάθεια αποκατάστασης του Στάλιν και του Σταλινισμού που επιχειρείται με το κείμενο που υπερψηφίστηκε (ούτε αυτό το ποσοστό έγινε γνωστό) στο Συνέδριο και φέρει τον τίτλο: «Εκτιμήσεις και συμπεράσματα από τη σοσιαλιστική οικοδόμηση στον 20ό αιώνα - η αντίληψη του ΚΚΕ για τον Σοσιαλισμό».

Το κείμενο των θέσεων περί σοσιαλιστικής οικοδόμησης

Καταρχάς, στο κείμενο αυτό ασκείται σφοδρότατη κριτική στο 20ό συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης (1956), στο οποίο ο τότε ηγέτης της Ένωσης Νικίτα Χρουστσόφ προχώρησε στη λεγόμενη αποσταλινοποίηση. Το ΚΚΕ θεωρεί ότι το συνέδριο εκείνο «αποτέλεσε στροφή προς τα πίσω» και «ανέτρεψε την πορεία σοσιαλιστικής οικοδόμησης». «Με το 20ό συνέδριο ανακόπηκε η δυναμική της σοσιαλιστικής πορείας, ενισχύθηκαν αντί να αμβλυνθούν οι κοινωνικές ανισότητες και διαφορές, η διαδικασία αναχαίτισης της επέκτασης και εμβάθυνσης των σοσιαλιστικών σχέσεων ενίσχυσε τα στοιχεία και τη δυνατότητα ανατροπής της σοσιαλιστικής οικοδόμησης» επισημαίνει ο Περισσός!

Και (δυστυχώς θα προσθέσω) δε μένει μόνο στην καταγγελία του «Χρουστσοφικού ρεβιζιονισμού» και της αποσταλινοποίησης ως «δεξιάς παρέκκλισης», αλλά το επίμαχο κείμενο περί Σοσιαλισμού προχωρεί ακόμα παραπέρα εξυμνώντας ανοικτά και ευθέως αυτή τη φορά την περίοδο της ολοκληρωτικής Σταλινικής διακυβέρνησης. Πιο συγκεκριμένα στις Θέσεις 9 και 11 γίνεται λόγος για «θεμελίωση του σοσιαλισμού» και για «διαμόρφωση της βάσης της νέας κοινωνίας» την περίοδο του Στάλιν, ενώ στη Θέση 17 εκτιμάται ότι «το πιο συνεπές ρεύμα της μαρξιστικής διανόησης και πολιτικής [ήταν εκείνο] υπό την ηγεσία του Στάλιν»! Αλλού δε, επί παραδείγματι στη Θέση 16 και υποσημείωση 18, το ίδιο κείμενο δεν διστάζει να δικαιολογήσει τα ανατριχιαστικά εγκλήματα του «Ατσαλένιου» ηγέτη της Ένωσης (αυτή είναι η μετάφραση της ρωσικής λέξης Στάλιν) υιοθετώντας μάλιστα παραθέματα του Λούντο Μαρτένς, ο οποίος έχει στηρίξει - μεταξύ άλλων - και τα ειδεχθή εγκλήματα του Πολ Ποτ στην Καμπότζη!! Ενώ, το μόνο που βρίσκει να πει το κείμενο για τα εγκλήματα του ηγέτη που χαιρετιζόταν δημοσίως στην Ε.Σ.Σ.Δ. ως «λαμπερός ήλιος» (!) και ο οποίος μέτρησε αναρίθμητες προτομές, αγάλματα και εικόνες του, μέσα σε ένα κλίμα άκρατης προσωπολατρίας είναι ότι υπήρξαν και ορισμένες «υπερβολές» στην αντιμετώπιση των «αντεπαναστατικών κέντρων»!!!

Αξίζει εδώ να επισημανθεί ότι γίνεται αναφορά σε αντεπαναστατικά κέντρα που υποτίθεται πως δρούσαν τότε - θυμίζοντας τις κατασκευασμένες κατηγορίες για αντεπαναστατική δράση που χρησιμοποιούσε το καθεστώς εκείνη την περίοδο σε δίκες παρωδία , προσπαθώντας να δικαιολογήσει (;) τα εγκλήματα που διέπραττε - ενώ όπως ο ίδιος ο Στάλιν αλλά και η «Πράβδα» της εποχής μας πληροφορούν, εκείνη την περίοδο «είχαν εξοντωθεί οι εκμεταλλεύτριες τάξεις»! Βέβαια, το πιο ανατριχιαστικό αναμφίβολα σημείο - μπροστά στο οποίο όλα τα άλλα σίγουρα ωχριούν - είναι εκείνο στο οποίο το Κομουνιστικό Κόμμα Ελλάδος επιλέγει να χρησιμοποιήσει τον όρο «ορισμένες υπερβολές» αναφερόμενο στον εκτοπισμό σε Γκουλάγκ (στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας) μερικών εκατομμυρίων ανθρώπων όπου αναγκάστηκαν να δουλέψουν κάτω από άθλιες και απάνθρωπες συνθήκες (ο ακριβής συνολικός αριθμός των εκτοπισθέντων δεν είναι γνωστός, αλλά είναι ο αριθμός των φυλακισθέντων και εξορισθέντων που γύρισαν σπίτια τους μετά το θάνατο του Στάλιν και αυτός ανέρχεται στα είκοσι εκατομμύρια!!!) και στην εκτέλεση κάποιων εκατομμυρίων ακόμα (ούτε για αυτόν τον αριθμό μπορούμε να αποφανθούμε με ακρίβεια) που έλαβαν χώρα κατά την περίοδο εκείνη των μαζικών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων!!! Ενδεικτικά και μόνο αναφέρω ότι: από τα εφτά μέλη του Πολιτικού Γραφείου των Μπολσεβίκων που οργάνωσαν την επανάσταση, μόνο ο Στάλιν πέθανε από φυσικό θάνατο (οι Μπουχάριν, Κάμενεφ, Ζινόβιεφ, Ρίκοφ εκτελέστηκαν, ο Τόμσκι οδηγήθηκε σε αυτοκτονία και ο Τρότσκι αφού εξορίστηκε, δολοφονήθηκε), το 70% από τα 139 τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της Κ.Ε. του κόμματος τα οποία είχαν εκλεγεί στο 17ο Συνέδριό του Κ.Κ.Σ.Ε. συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν δια τουφεκισμού, ενώ από τους συνολικά 1.966 αντιπροσώπους του ίδιου Συνεδρίου συνελήφθησαν για αντεπαναστατικά εγκλήματα 1.108, δηλαδή πολύ περισσότεροι από τους μισούς!!

Οι παραπάνω είναι μερικές μόνο από τις «υπερβολές» - οι οποίες ας σημειωθεί ότι προέρχονται από επίσημα ντοκουμέντα του Κ.Κ.Σ.Ε. - του «πιο συνεπούς ρεύματος της μαρξιστικής διανόησης και πολιτικής» (δε γράφω του Σταλινισμού, χρησιμοποιώντας τους επίσημους χαρακτηρισμούς που υιοθετεί ο Περισσός) και είναι νομίζω αρκετά ενδεικτικές του αυταρχισμού και του παραλογισμού της τυρρανικής εκείνης περιόδου στην οποία κυριάρχησαν διάφορες μορφές μαζικού φυσικού τρόμου. Σημειωτέον βέβαια ότι όλες αυτές τις "υπερβολές" οι μετέπειτα Γενικοί Γραμματείς του Σοβιετικού κομουνιστικού κόμματος και ηγέτες της Ένωσης τις καταδίκασαν ως εγκλήματα. Εκείνοι όμως (ανακεφαλαιώνω μερικά από όσα περιέχει το επίμαχο κείμενο) εμφορούνταν - σε αντίθεση με το συνεπές Κ.Κ.Ε. - από μια ιδεολογία που ήταν μια «δεξιά παρέκκλιση» του Σοσιαλισμού, του οποίου «το πιο συνεπές ρεύμα» ήταν ο Σταλινισμός, αφού η αποσταλινοποίηση που προώθησαν ήταν αυτή που «ενίσχυσε τα στοιχεία και τη δυνατότητα ανατροπής της σοσιαλιστικής οικοδόμησης». Οπότε, θα πρέπει να έκαναν λάθος.

Σας θυμίζω ότι όλα τα παραπάνω - κατά τη γνώμη μου - ανατριχιαστικά δυστυχώς περιέχονται στο κείμενο που υπερψήφισε το 18ο Συνέδριο του Κομουνιστικού Κόμματος Ελλάδος και πως σύμφωνα με τον τίτλο του κειμένου απηχούν την επίσημη αντίληψη του Κ.Κ.Ε. για τον Σοσιαλισμό!!

Το μνημόνιο, η ημέρα μνήμης και δυο ανησυχητικές ομοφωνίες

Πολλοί που θα διαβάσουν τις προηγούμενες παραγράφους, παρόλο που μπορεί να συντάσσονται στο πλευρό της δημοκρατίας, της ανοικτής κοινωνίας, της νεωτερικότητας, του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του πλουραλισμού και της ανεκτικότητας και ως εκ τούτου να απορρίπτουν μετά βδελυγμίας ολοκληρωτικές μορφές άσκησης της εξουσίας οι οποίες μάλιστα ενσωματώνουν το έγκλημα και τον τρόμο (όπως ήταν αναντίλεκτα και ο Σταλινισμός), ενδεχομένως περιφρονήσουν το κείμενο συμπερασμάτων του τελευταίου συνεδρίου του Κ.Κ.Ε. και απλά χαμογελάσουν χωρίς να προβληματιστούν ιδιαίτερα. Ίσως να πιστέψουν ότι τέτοιες προσπάθειες αποκατάστασης του Σταλινισμού (ή και όποιου άλλου ολοκληρωτισμού) και δικαιολόγησης μαζικών εγκλημάτων και παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δε μπορούν παρά να τύχουν της αυτονόητης αποδοκιμασίας της συντριπτικής πλειοψηφίας της κοινωνίας και ως εκ τούτου δεν συντρέχει κανένας λόγος προβληματισμού ή ανησυχίας. Μήπως όμως θα έπρεπε να το ξανασκεφτούν;

Πριν από τρία χρόνια είχαν κυκλοφορήσει δύο παράλληλα κείμενα του Συμβουλίου της Ευρώπης, ένα που καταδίκαζε τα εγκλήματα του ναζιστικού καθεστώτος και ένα που καταδίκαζε τα εγκλήματα των ολοκληρωτικών κομμουνιστικών καθεστώτων. Το συμβούλιο έχοντας ως αφετηρία - όπως εξηγούσαν τα κείμενα - τη θέση πως "η συνείδηση της ιστορίας [αναφέρεται κυρίως σε περιόδους τέλεσης μαζικών εγκλημάτων] είναι μια από της προϋποθέσεις για την αποφυγή παρομοίων εγκλημάτων στο μέλλον" και ακόμα ότι "η ηθική εκτίμηση και καταδίκη εγκλημάτων που διαπράχθηκαν παίζει ένα σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση των νέων γενεών" υιοθέτησε τα δύο αυτά παράλληλα κείμενα για να καταδικάσει απερίφραστα τις μαζικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράχθηκαν από τα συγκεκριμένα καθεστώτα και να εκφράσει τη «συμπάθεια, κατανόηση και αναγνώριση στα θύματα των εγκλημάτων». Σύμφωνα με την επιτροπή, «αυτή η καθαρή θέση της διεθνούς κοινότητας θα ανοίξει το δρόμο για παραπέρα συμφιλίωση» και «θα ενθαρρύνει τους ιστορικούς σε όλο τον κόσμο να συνεχίσουν την έρευνά τους που αποσκοπεί στον καθορισμό και την αντικειμενική επαλήθευση για το τι έλαβε χώρα».

Σε άλλο σημείο - αξίζει πιστεύω να υπογραμμιστεί - το μνημόνιο κάνει μια ξεκάθαρη διάκριση, επισημαίνοντας: «παρά τα εγκλήματα των ολοκληρωτικών κομμουνιστικών καθεστώτων, κάποια Ευρωπαϊκά κομμουνιστικά κόμματα έχουν συμβάλλει στην επίτευξη της δημοκρατίας». Ενώ σχετικά με την σκοπιμότητα της από κοινού ψήφισης των δύο κειμένων (πολλοί θα αναρωτηθούν για αυτό), το Συμβούλιο της Ευρώπης διευκρινίζει ότι αυτό έχει να κάνει με «τις ομοιότητες των συνεπειών» των δύο καθεστώτων που «αν και αμοιβαία εχθρικά, αυτά τα δύο καθεστώτα μοιράζονταν ένα αριθμό κοινών χαρακτηριστικών». Και συμπληρώνει την παραπάνω διευκρίνηση παρατηρώντας πως σε αντίθεση με τα εγκλήματα του Ναζισμού που έχουν καταδικαστεί διεθνώς, «παρόμοια εγκλήματα που διαπράχθηκαν στο όνομα το κομμουνισμού ούτε διερευνήθηκαν και ούτε αντιμετώπισαν την οποιαδήποτε διεθνή καταδίκη».

Η πλειοψηφία που συγκέντρωσαν τα κείμενα ήταν συντριπτική, αφού μόνο το Κόμμα της Ευρωπαικής Αριστεράς (Κ.Ε.Α.) - στο οποίο σημειωτέον ανήκουν και πολλά κομουνιστικά κόμματα, αλλά ως γνωστόν όχι το Κ.Κ.Ε. - υπερψήφισε αποκλειστικά και μόνο το κείμενο που καταδίκαζε τα εγκλήματα του ναζιστικού καθεστώτος. Αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι ενώ για το άλλο κείμενο η Ευρωπαϊκή Αριστερά εξέφρασε τις επιφυλάξεις της, θεώρησε ταυτόχρονα απαραίτητο να ξεκαθαρίσει πως: «Η καταδίκη των εγκλημάτων του σταλινισμού είναι αυτονόητη». Και αυτή η καταδίκη ήταν η αιτία για την οποία το Κ.Ε.Α. καταδικάστηκε και χλευάστηκε από τον Περισσό. Η Ελλάδα όμως αποτέλεσε την εξαίρεση σε αυτή την (σχεδόν) διακομματική ευρω-κοινοβουλευτική συναίνεση, αφού όλοι οι Έλληνες Ευρωβουλευτές όλων των κομμάτων (είναι απίστευτο αλλά δεν υπήρξε ούτε ένας που να διαφοροποιηθεί) θεώρησαν σκόπιμο να καταψηφίσουν το κείμενο που αναφερόταν στα ολοκληρωτικά κομμουνιστικά καθεστώτα!!

Ας ανοίξω όμως εδώ μια παρένθεση. Για να το ξεκαθαρίσω, η δική μου γνώμη είναι ότι κάποιες από τις φράσεις αυτού του μνημονίου εκείνου του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι ενδεχομένως υπερβολικές και ορισμένα από τα συμπεράσματα του ίσως βεβιασμένα. Επιπλέον, θα ήθελα να διευκρινίσω προς αποφυγήν παρεξήγησης ότι πιστεύω πως ο Κομουνισμός είναι μια ιδεολογία που ξεκίνησε με στόχο να εγκαθιδρύσει την ισότητα, να καταργήσει την εκμετάλευση ανθρώπου από άνθρωπο και να απελευθερώσει τις εργαζόμενες μάζες και υποστηρίζω ακράδαντα ότι δεν έχει απολύτως καμιά σχέση σε πολιτικό επίπεδο με την βαρβαρότητα του Ναζισμού. Χωρίς όμως, την ίδια στιγμή που πιστεύω όλα αυτά, να αγνοώ ότι ανεξάρτητα από τις καλές προθέσεις ορισμένων, στο όνομα αυτής της ιδεολογίας έγιναν φρικτά εγκλήματα που δυστυχώς έχουν κάποια κοινά στοιχεία με τα εγκλήματα του Ναζισμού (ο οποίος ήταν και είναι αναμφίβολα, είμαι ο τελευταίος που θα το αρνηθεί, απολύτως αποκρουστικός και απάνθρωπος τόσο σε επίπεδο θεωρίας-προταγμάτων, όσο και σε επίπεδο πράξης-μέσων). Βέβαια θυμίζω ότι και το μνημόνιο αναφέρεται σε ομοιότητες των συνεπειών των καθεστώτων και σε καμιά περίπτωση σε ομοιότητες των ιδεολογιών ή πολύ περισσότερο ταύτιση τους (όπως κάποιοι το παρουσίασαν τότε). Και για να καταλήξω ως προς αυτό, έχω τη γνώμη ότι το πνεύμα των δύο παραλλήλων κειμένων (όπως το περιέγραψα με τα αποσπάσματα παραπάνω) είναι σωστό και ότι η καταδίκη όλων αυτών των μαζικών εγκλημάτων και παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράχθηκαν είναι απολύτως αυτονόητη και επιβεβλημένη. Και κλείνοντας αυτή τη σύντομη παρένθεση, αυτό ήταν ίσως που συσπείρωσε μια τόσο συντριπτική Ευρωπαϊκή πλειοψηφία, παρ' όλες τις όποιες ενστάσεις μπορεί να υπήρχαν σχετικά με το ένα ή το άλλο σημείο των κειμένων.

Πριν από μερικούς μήνες πάλι, διαμορφώθηκε για μια ακόμα φορά αυτή η περίεργη Ελληνική ομοφωνία στο Ευρωκοινοβούλιο. Για ένα παρόμοιο θέμα. Πιο συγκεκριμένα, το Σεπτέμβρη του 2008 τετρακόσιοι εννιά Ευρωβουλευτές (η πλειοψηφία δηλαδή της Ευρωβουλής!) πρότειναν την καθιέρωση της 23ης Αυγούστου ως «Ευρωπαϊκής Ημέρας Μνήμης για τα Θύματα του Σταλινισμού και του Ναζισμού». Η πλειοψηφία που διαμορφώθηκε και πάλι ήταν εξίσου εντυπωσιακή με αυτή του 2006. Κι' όμως και αυτή τη φορά που το θέμα περιοριζόταν στα θύματα και μόνο, σχεδόν όλοι οι Έλληνες Ευρωβουλευτές - με την εξαίρεση τριών - βρέθηκαν ξανά με την μειοψηφία!! Και τους τρεις αυτούς, όπως και όλους τους υπολοίπους Ευρωπαίους Ευρωβουλευτές που υπερψήφισαν την καθιέρωση της ημέρας μνήμης, τους «στόλισε» καταλλήλως ο Ριζοσπάστης, εξηγώντας ότι με την πρόταση αυτή προσπαθούν «να εξομοιώσουν τη βάρβαρη και απάνθρωπη φασιστική ιδεολογία που αποτελεί γνήσιο τέκνο του καπιταλισμού, με τη βαθιά ανθρώπινη κομμουνιστική ιδεολογία που αποτελεί ό,τι πιο προοδευτικό γέννησε η ανθρώπινη σκέψη»!

Οπότε, μετά και τα δύο παραπάνω περιστατικά, νομίζω ότι δε χωρούν αμφιβολίες. Η απάντηση στο ερώτημα που τέθηκε μερικές παραγράφους πιο πάνω, δε μπορεί παρά να είναι: «Αναμφίβολα ναι. Όλοι όσοι πιστεύουν στη δημοκρατία, στην ανοικτή κοινωνία, στα ανθρώπινα δικαιώματα και στην ανεκτικότητα και συνέχιζαν μέχρι σήμερα να είναι ήσυχοι - με αφορμή αυτό το κείμενο συμπερασμάτων - πρέπει να το ξανασκεφτούν. Η Ελληνική κοινωνία δυστυχώς, για μια ακόμη φορά, δείχνει να έχει ανησυχητικά αμβλυμένα αντανακλαστικά. Αφού είτε ψηφίζει ομόφωνα - μέσω των εκπροσώπων της στην Ευρωβουλή - εναντίον της καταδίκης μαζικών εγκλημάτων και μαζικών παραβιάσεων στοιχειωδών δικαιωμάτων, απορρίπτοντας ακόμα και τη θέσπιση μιας ημέρας μνήμης για τα θύματα τους! Είτε αντιμετωπίζει συγκαταβατικά ωμές προσπάθειες δικαιολόγησης των εγκλημάτων αυτών και αποκατάστασης (πολιτικής και ηθικής) των εμπνευστών τους».

Πηγές πληροφοριών αποτέλεσαν τα άρθρα:

1.Παρέμβαση στον προσυνεδριακό διάλογο για το 2ο θέμα, του σοσιαλισμού (Ριζοσπάστης) του Γ. Ρούση (Σημ.: Ο κ. Ρούσης είναι καθηγητής του Παντείου και έχει διατελέσει θεωρητικός του Κ.Κ.Ε. )
2.Το φάντασμα του Στάλιν και η αντιμετώπιση της συντροφικής κριτικής σαν εχθρικής ενέργειας (Ελευθεροτυπία) του Γ. Ρούση επίσης.
3.Εκκαθαρίσεις στο συνέδριο του Κ.Κ.Ε. (Το Βήμα) του Λ. Σταυρόπουλου.
4.Οπαδοί ενός δοκτάτορα (e-rooster.gr) του Δ. Γουσέτη. (Σημ.: Ο κ. Γουσέτης είναι αρθρογράφος της Αυγής και έχει διατελέσει μέλος της Κ.Ε. και υποψήφιος βουλευτής του Συνασπισμού)
5.Δημόσια πια η διαμάχη για τις θέσεις του ΚΚΕ περι «Υπαρκτού Σοσιαλισμού» (Αυγή) του Χ. Γεωργούλα
6. Αποκατάσταση Στάλιν στο ΚΚΕ (Ελευθεροτυπία) του Θ. Τσάτση
7.Ο ανανεωτικός Στάλιν (Εποχή) του Περικλή Κοροβέση. (Σημ.: Ο κ. Κοροβέσης είναι συγγραφέας και βουλευτής του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.)

Άγρια δολοφονική επίθεση με βιτριόλι εναντίον των δικαιωμάτων των μεταναστών

Η κ. Κωνσταντίνα Κούνεβα είναι ιστορικός βουλγαρικής καταγωγής με μεταπτυχιακές σπουδές, η οποία αναγκάστηκε να μεταναστεύσει στην Ελλάδα πριν από 10 χρόνια, ακολουθώντας τα βήματα της μητέρας της. Η βασική αιτία ήταν ο άρρωστος γιος της, που είχε ανάγκη να υποβληθεί σε κάποια επέμβαση. Η μητέρα της Κωνσταντίνας βέβαια είχε εγκατασταθεί στην Ελλάδα αρκετά χρόνια νωρίτερα. Και με πολύ σκληρή δουλειά η κ. Ελένη Κούνεβα κατάφερε να συγκεντρώσει χρήματα για να σπουδάσει τις δύο κόρες της, τη μία νηπιαγωγό και την Κωνσταντίνα ιστορικό. «Έχω δεκαπέντε χρόνια στην Ελλάδα. Αναγκάστηκα να μεταναστεύσω επειδή δεν υπήρχαν δουλειές στη Βουλγαρία. Ήμασταν πολύ φτωχοί. Η Κωνσταντίνα δεν είχε ακόμα τελειώσει το Πανεπιστήμιο. Τα κατάφερε δουλεύοντας και σπουδάζοντας ταυτόχρονα. Τα πρώτα έξι χρόνια ήμουν παράνομη στην Ελλάδα. Μόλις έβγαλα τα χαρτιά μου άρχισα να εργάζομαι ως καθαρίστρια μέχρι το 2006 που με έδιωξαν», λέει η κ. Ελένη. Η αγορά εργασίας οδήγησε ομοίως και την κ. Κωνσταντίνα, μετά την εγκατάστασή της στην Ελλάδα, στον χώρο της καθαριότητας. Συγκεκριμένα εργάζεται σε σε κάποιο ιδιωτικό συνεργείο καθαρισμού.

Δυναμική καθώς ήταν και διαπιστώνοντας την αναγκαιότητα της συλλογικής δράσης για την προάσπιση των εργασιακών δικαιωμάτων, η Κωνσταντίνα εντάχθηκε στην Παναττική Ένωση Καθαριστριών και Οικιακού Προσωπικού (ΠΕΚΟΠ), ανέπτυξε έντονη δράση και εκλέχθηκε μέλος του διοικητικού συμβουλίου του σωματείου και γενική γραμματέας του. «Η Κωνσταντίνα είναι αγωνίστρια. Αγανάχτησε από την εκμετάλλευση και μπήκε στο σωματείο για να διεκδικήσει τα δικαιώματα των εργαζομένων», προσθέτει η μητέρα της. «Και εγώ εντάχθηκα στο σωματείο. Είναι το μόνο στήριγμα για την προστασία μας. Η Κωνσταντίνα δεν φοβόταν. Δεχόταν εξώδικα και απειλές για απόλυση αλλά συνέχιζε τον αγώνα της». «Είχε όραμα για τον συνδικαλισμό. Διεκδικούσε τα δικαιώματα των εργαζομένων. Από τις 10 το πρωί μέχρι το μεσημέρι βρισκόταν στο σωματείο και μετά πήγαινε στο παιδί και στη δουλεία της», λέει η αντιπρόεδρος του Σωματείου Ένωσης Καθαριστριών και Οικιακού Προσωπικού κ. Βάσω Τσούνη. Οι πιέσεις λόγω της συνδικαλιστικής της δράσης ήταν αφόρητες. «Με την παραμικρή διεκδίκηση τής έστελναν εξώδικα. Ζητούσαν αφορμή για να την απολύσουν. Μέσα σε έναν χρόνο είχε πάνω από 25 εξώδικα», προσθέτει η κ. Τσούνη. Η Κωνσταντίνα είχε βρεθεί αντιμέτωπη και με τον ρατσισμό. Συνάδελφοί της συνδικαλιστές περιγράφουν ότι σε μια συνάντηση κάποιος από την εργοδοσία τής είπε: «Τι θέλεις εσύ κ*** Βουλγάρα. Πήγαινε στην πατρίδα σου».

Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για την Κων. Κούνεβα και τους συναδέλφους της ήταν εγκύκλιος του υπουργείου Απασχόλησης του 2006, στην οποία πάτησαν οι εργοδότες και μειώνοντας απλώς την απασχόληση κατά μισή ώρα την ημέρα (από έξι ώρες, πεντέμισι) κατάφεραν να μην ασφαλίζουν τους εργαζομένους στην κατηγορία των βαρέων ενσήμων. «Αυτό ήταν και το μεγάλο σημείο τριβής. Μειώθηκαν οι μισθοί μας και τα ένσημα. Οι εταιρείες δεν προσλαμβάνουν εργαζομένους πάνω από 40 χρόνων. Το βασικό μας αίτημα είναι να φύγουν οι εργολάβοι - ιδιοκτήτες εταιρειών καθαρισμού από το Δημόσιο για να σταματήσει αυτό το καθεστώς εκμετάλλευσης. Μιλάμε για εργασιακές συνθήκες τριτοκοσμικής χώρας. Οι εργολάβοι κερδίζουν και οι εργαζόμενοι δεν παίρνουν τίποτα. Δεν τηρούνται βασικοί κανόνες», λένε οι συνάδελφοι της.

Τις τελευταίες δεκαπέντε ημέρες η κ. Κωνσταντίνα Κούνεβα ζει το χειρότερο κομμάτι της ζωής της, στην Εντατική! Κι αυτό γιατί στις 23 Δεκεμβρίου δέχτηκε δολοφονική επίθεση από αγνώστους που της έριξαν βιτριόλι στο πρόσωπο και την ανάγκασαν να το καταπιεί!!! Οι γιατροί της Εντατικής δίνουν μάχη για τη ζωή της καθώς δεν έχει ξεπεράσει τον κίνδυνο, ενώ από τη δολοφονική επίθεση έχει υποστεί σοβαρές βλάβες στα μάτια και το πρόσωπο καθώς και σε άλλα ζωτικά όργανα από την κατάποση του οξέος. «Η κόρη μου ήταν τόσο παραμορφωμένη που δεν τη γνώρισα. Τι μίσος υπήρχε... Ήθελαν να τη σκοτώσουν. Να της κλείσουν για πάντα το στόμα. Με πονάει η ψυχή μου για όσα έγιναν [...] Οι γιατροί κάνουν ό,τι μπορούν. Πιστεύω μέσα μου ότι θα πάει καλά. Μου είπαν ότι η διαδρομή θα είναι δύσκολη», λέει η μητέρα της.

Το ανατριχιαστικό αυτό περιστατικό αναδεικνύει με τραγικό τρόπο διάφορα γεγονότα τα οποία οι περισσότεροι ενδεχομένως αγνοούσαμε. Καταρχάς, τις απαράδεκτες και τριτοκοσμικές συνθήκες εργασίας που επικρατούν για τους εργαζόμενους στις εταιρείες καθαρισμού. Επιπλέον, το γεγονός πως όχι μόνο το κράτος ανέχεται την βάναυση εκμετάλλευση των εργαζομένων των εταιριών καθαρισμού, αλλά ταυτόχρονα εκμεταλλεύεται και το ίδιο αυτή την απαράδεκτη κατάσταση αναθέτοντας σε εταιρίες που δρουν κατ’ αυτό τον τρόπο τον καθαρισμό κτηρίων διαφόρων δημοσίων υπηρεσιών. Και το χειρότερο, πως κάποιοι – δύο άτομα σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία – μπορούν, για οποιονδήποτε λόγο, να επιτίθενται με τόση αγριότητα και μίσος εναντίον μιας σκληρά εργαζόμενης μετανάστριας και μητέρας!!

Όμως, επειδή οι - αυτονόητες και απαραίτητες - αναρτήσεις σε ιστολόγια, καταγγελίες σχετικά με το θέμα και δηλώσεις συμπαράστασης στην κ. Κωνσταντίνα Κούνεβα και την οικογένειά της δε αρκούν, είναι επιβεβλημένο να περάσουμε και σε πράξεις. Και μια από αυτές θα μπορούσε να είναι η συνεισφορά όσων περισσότερων χρημάτων μπορούμε στο λογαριασμό που έχει ανοιχθεί για την οικονομική ενίσχυση της κ. Κούνεβα:

5012 019021 277 Τράπεζα Πειραιώς

DECHEVA ELENA KUNEVA KOSTADINKA NIKOLOVA.

Παρατήρηση: Στοιχεία αντλήθηκαν από άρθρο της ιστοσελίδας tanea.gr

Μερικές παρατηρήσεις για την έκρηξη βίας του Δεκεμβρίου του 2008

Όλες τις προηγούμενες μέρες που ακολούθησαν το φόνο του 15χρονου μαθητή από τον ειδικό φρουρό του αστυνομικού τμήματος Εξαρχείων στις 6 Δεκεμβρίου ζήσαμε ένα πρωτόγνωρο κύμα οργής και τυφλής βίας, που σάρωσε την πρωτεύουσα και το Κέντρο της Αθήνας κατά κύριο λόγο, αλλά και πάρα πολλές άλλες πόλεις της χώρας μας. Και δε μπορεί παρά να προκαλεί εντύπωση η σφοδρότητα του εν λόγω κύματος, η πλατιά και ακαριαία γεωγραφική του επέκταση καθώς και το εξαιρετικά μεγάλο πλήθος όσων το συγκροτούσαν. Οι καταστροφές δε που άφησε πίσω του είναι πραγματικά συντριπτικές. Εκατοντάδες μαγαζιά και υποκαταστήματα τραπεζών έχουν υποστεί σοβαρές υλικές ζημιές και κάποια εξ αυτών έχουν καταστραφεί ολοσχερώς, ενώ έχει υπάρξει και εκτεταμένη κλοπή σε όσα από αυτά η φωτιά δεν απέκλεισε αυτό το ενδεχόμενο. Δεκάδες φωτεινοί σηματοδότες έχουν σπάσει, πεζοδρόμια έχουν θρυμματιστεί σε πολλά σημεία τους για να αποτελέσουν πολεμοφόδια, αρκετά αυτοκίνητα έχουν καεί, δεκάδες δημόσια κτήρια έχουν υποστεί σημαντικές καταστροφές και μερικές πολυκατοικίες φέρουν ακόμα έντονα σημάδια καπνού από το απειλητικό πλησίασμα της φωτιάς. Αξίζει επίσης, κατά τη γνώμη μου, να δοθεί έμφαση στο ότι σημειώθηκε φωτιά στον χώρο έξω από την Εθνική Βιβλιοθήκη που ευτυχώς δεν επεκτάθηκε στο εσωτερικό, προκλήθηκαν φθορές σε προτομές (για παράδειγμα έχει πεταχτεί κόκκινη μπογιά στο πρόσωπο του Αδ.Κοραή) και γράφτηκαν συνθήματα με σπρέι στα ιστορικά κτήρια της Ακαδημίας Αθηνών, του Παν/μιου Αθηνών και της Εθνικής Βιβλιοθήκης (η συγκεκριμένη βέβαια πράξη και στα δύο σκέλη της, δυστυχώς δεν είναι πρωτοφανής!!), μπήκε φωτιά σε ξύλινη κατασκευή στον εξωτερικό χώρο του αρχαιολογικού μουσείου, η οποία βέβαια ευτυχώς κατασβέστηκε εγκαίρως, πυρπολήθηκαν και καταστράφηκαν πλήρως γραφεία υπηρεσιών του Πανεπιστημίου Αθηνών που βρίσκονται στη διασταύρωση των οδών Ακαδημίας και Σίνα και πετάχθηκαν αρκετά έπιπλα του Πανεπιστημίου έξω από τα παράθυρα του ιδρύματος. Χαρακτηριστική μάλιστα της κατάστασης που επικράτησε και εντυπωσιακή θα προσέθετα είναι η δήλωση: "Είδαμε μπροστά μας το όνειρο κάθε αναρχικού, το χάος. Και σαστίσαμε..", που αποδίδεται σε ορισμένα (συνειδητοποιημένα και καλλιεργημένα) στελέχη του αντιεξουσιαστικού χώρου από τον Νίκο Ξυδάκη, αρθρογράφο της Καθημερινής. (Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ)

Είναι χωρίς αμφιβολία πολύ δύσκολο κάποιος να περιγράψει τις αιτίες που οδήγησαν σε αυτή την κοινωνική έκρηξη χωρίς μια μεγάλη δόση αυθαιρεσίας στην ανάλυση του. Και ταυτόχρονα εξαιρετικά εύκολο είτε να επινοήσει μια θεωρία συνωμοσίας που ερμηνεύει συνολικά το φαινόμενο με τρόπο που ικανοποιεί απόλυτα τις ατομικές του ιδεολογικές αγκυλώσεις, είτε πιο απλά να προβάλει τις ακλόνητες προκατασκευασμένες βεβαιότητες του ως το προσφορότερο εργαλείο για την ερμηνεία των τεκταινομένων, τα οποία έχει φροντίσει πιο πριν να φωτίσει με τους προσωπικούς του ιδεοληπτικούς προβολείς. Και τις περισσότερες φορές δυστυχώς έχω την αίσθηση ότι διαβάζω και ακούω αναλύσεις που εμπίπτουν στην κατηγορία που περιγράφω στη διάζευξη της ακριβώς προηγούμενης πρότασης. Προσωπικά, με αυτήν εδώ την ανάρτηση θα προσπαθήσω απλώς να συνεισφέρω στο δημόσιο διάλογο μερικές σκέψεις πάνω σε ορισμένες πτυχές του θέματος.

Παρατήρηση πρώτη

Θα ξεκινήσω με μερικά στοιχεία που βρίσκονται στην ιστοσελίδα μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης με ιδιαίτερα σημαντική δράση σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αυτή του Ελληνικού Παρατηρητηρίου των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ). Εκεί, μπορεί κανείς να βρει ότι κατά την περίοδο 2003-2007, ερευνήθηκαν πειθαρχικά 238 καταγγελίες κατά αστυνομικών για κακομεταχείριση και αποτάχθηκε ένας, ενώ για 127 από αυτές σχηματίσθηκαν ποινικές δικογραφίες και μέχρι σήμερα υπήρξαν δύο πρωτόδικες καταδίκες που εκκρεμούν ενώπιον εφετείων. Οι υποθέσεις αυτές αφορούσαν 180 καταγγέλλοντα άτομα, από τα οποία 11 είναι Ρομά, 122 αλλοδαποί και 47 λοιποί Έλληνες πολίτες. Αυτά σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της πολιτείας, που έχουν δημοσιοποιηθεί σε πρόσφατη έκθεση στον ΟΗΕ, στη συνέχεια καταγγελιών του ΕΠΣΕ.

Παράλληλα, κατά την ίδια περίοδο, υπήρξαν 99 υποθέσεις χρήσης όπλων από αστυνομικούς κατά 20 Ρομά, 37 αλλοδαπών και 75 λοιπών Ελλήνων πολιτών. Ένας αστυνομικός αποτάχθηκε, ένας καταδικάστηκε από Εφετείο ενώ 4 καταδικάστηκαν πρωτόδικα και εκκρεμεί η εκδίκαση των εφέσεων. Από τη χρήση όπλων 12 άτομα σκοτώθηκαν (2 Ρομά, 4 αλλοδαποί και 6 λοιποί Έλληνες) και άλλα 27 τραυματίστηκαν (11 αλλοδαποί και 16 λοιποί Έλληνες).

Την ίδια περίοδο επίσης το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου καταδίκασε την Ελλάδα τέσσερις φορές για κακοποίηση πολιτών από αστυνομικούς (τρεις σε υποθέσεις του ΕΠΣΕ) και τρεις για παράνομη χρήση όπλου από αστυνομικούς (δύο σε υποθέσεις του ΕΠΣΕ). Δείτε περισσότερα στοιχεία εδώ.

Είναι νομίζω προφανές ότι τα περιστατικά αυτά δεν είναι αμελητέα ως προς το πλήθος τους και ότι δεν αντιμετωπίστηκαν σε όλες τις περιπτώσεις με την απαραίτητη αυστηρότητα που είναι επιβεβλημένη από μέρους της πολιτείας έναντι όλων αυτών που έχουν κληθεί να προστατεύουν την ασφάλεια αλλά και την ελευθερία των Ελλήνων πολιτών. Έχω τη γνώμη πως πράξεις που εκφεύγουν ενός στενού δημοκρατικού πλαισίου πρέπει να αντιμετωπίζονται με μηδενική ανοχή και όσα άτομα αποδεδειγμένα δεν σέβονται ευλαβικά το πλαίσιο αυτό να αποτάσσονται από το αστυνομικό σώμα χωρίς δεύτερες σκέψεις. Όποτε, η ύπαρξη περιστατικών όπως τα παραπάνω και οι καταδίκες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου θεωρώ ότι αναδεικνύουν εμφατικά το γεγονός πως η πολιτεία οφείλει να κάνει και άλλα βήματα - έχουν γίνει αρκετά μεταπολιτευτικά - στην κατεύθυνση του εξοβελισμού τέτοιων φαινομένων. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει σε καμιά περίπτωση πως η αστυνομική βία είναι ανεξέλεγκτη και ατιμώρητη στην Ελλάδα - όπως κάποιοι επίμονα ισχυρίζονται - ή πως όσοι διαμένουν σε αυτή τη χώρα ζουν υπό καθεστώς αστυνομοκρατίας. Άλλωστε, πιστεύω ότι η δημοκρατική συγκρότηση της πολιτείας μας δε θα επέτρεπε την ύπαρξη συμπεριφορών γενικευμένης αστυνομικής βίας ή την συστηματική καταστολή διαφόρων εγκληματικών δραστηριοτήτων εκτός ενός στενού δημοκρατικού πλαισίου και πλαισίου της νομιμότητας.

Παρατήρηση δεύτερη

Με αφορμή την τυφλή βία των προηγούμενων ημερών και την καταστροφική μανία ορισμένων που ξέφυγε από κάθε όριο και στρεφόταν κατά πάντων - ακόμα και εναντίον ιστορικών κτηρίων με έντονο συμβολικό χαρακτήρα και εναντίον προτομών προσωπικοτήτων που έχουν χαρακτηρίσει την Ελληνική ιστορία με την παρουσία τους - άκουγα με ανησυχητική συχνότητα από πολλούς το ερώτημα: "Που είναι η αστυνομία;" (στην υποβολή του οποίου συνέβαλε αναμφίβολα και η υστερία των μέσων μαζικής ενημέρωσης).

Με άλλα λόγια το ερώτημα αυτό καλούσε σε μια δυναμική, επιθετική ενδεχομένως, παρουσία των Μ.Α.Τ. ή και της ομάδας Ζ με σκοπό τη σύλληψη όλων όσων διέπραταν πράξεις βίας και την επιβολή της τάξης. Είναι όμως λύση η καταστολή και μια βίαιη αντίδραση εναντίον της συγγεκριμένης κοινωνικής έκρηξης; Αλήθεια, που θα οδηγούσε μια επιθετική στάση της αστυνομίας - ειδικά την Δευτέρα (8-12-2008) λίγες μόλις μέρες μετά τον φόνο του μαθητή - απέναντι σε πολλές εκατοντάδες εξαγριωμένους ανθρώπους που βρίσκονταν στο δρόμο "οπλισμένοι" με βόμβες μολότοφ, καδρόνια, πέτρες κ.λ.π., έτοιμοι να καταστρέψουν και να εκτονώσουν βίαια την οργή τους καταρχήν σε κάθε τι που είχε έναν κρατικό συμβολισμό, αλλά απ’ ότι φάνηκε και σε οτιδήποτε άλλο βρισκόταν μπροστά τους; Ας λάβουμε επιπλέον υπόψη μας το αρκετά πιθανό - θεωρώ - ενδεχόμενο κάποιοι εξ αυτών που πρωτοστάτησαν στη χρήση βίας και στη διατύπωση ακραίων προταγμάτων να ήθελαν και έναν αστυνομικό νεκρό. Η απάντηση λοιπόν στο παραπάνω ερώτημα είναι νομίζω προφανής: μια τέτοια στάση θα οδηγούσε σε μάχες σώμα με σώμα και τότε μάλλον αναπόφευκτα ο κύκλος του αίματος θα μεγάλωνε. Βεβαίως, σε καμιά περίπτωση δεν πιστεύω πως η αστυνομία θα έπρεπε να παραδόσει την πόλη στην τυφλή βία ή ότι η διαχείριση της κατάστασης δε θα μπορούσε να είναι πιο αποτελεσματική. Σίγουρα θα μπορούσε να είναι πολύ πιο αποτελεσματική. Όμως, ακλόνητα πιστεύω ότι η συνθήκη της μη απώλειας μιας ακόμα ζωής με ευθύνη της πολιτείας αποτελεί βασική και αναγκαία συνθήκη ώστε η διαχείριση από πλευράς αστυνομίας να θεωρείται επιτυχημένη και αποτελεσματική. Και στη περίπτωση αυτή ευτυχώς αυτή η συγκεκριμένη συνθήκη εκπληρώθηκε.

Την ίδια στιγμή, ορισμένοι που επιζητούσαν την τάξη με ακόμα μεγαλύτερη ένταση, ζητούσαν μέχρι και την ενεργοποίηση του άρθρου 11 του συντάγματος περί απαγόρευσης συναθροίσεων ή του άρθρου 48 περί κατάστασης πολιορκίας και αξίωναν την έξοδο του στρατού στους δρόμους. Ευτυχώς βέβαια, παρ’ όλη την πίεση από την συντηρητική αναδίπλωση της κοινωνίας όπου επέφερε η ακραία αντικοινωνική δράση αντιεξουσιαστών και διαφόρων άλλων στοιχείων και η συνηθισμένη πλέον και απαράδεκτη υπερβολή των μέσων, δεν αποφασίστηκαν τέτοιες λύσεις. Ευτυχώς, τουλάχιστον για όσους έθεταν ως αδιαπραγμάτευτη συνθήκη το να μη χαθεί μια ακόμα ανθρώπινη ζωή και να μην διευρύνει η ίδια η πολιτεία με τις αποφάσεις της τον φαύλο κύκλο της βίας.

Παρατήρηση τρίτη

Ένα από τα θέματα που έφερε στο τραπέζι του πολιτικού διαλόγου η συγκεκριμένη κοινωνική έκρηξη ήταν και αυτό αναφορικά με την στάση του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς έναντι όσων η τηλεόραση αρέσκεται να αποκαλεί κουκουλοφόρους. Την αρχή έκανε η Γ.Γ. της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε., η οποία σε δήλωση της εξερχόμενη από το μέγαρο Μαξίμου ζήτησε πολύ συγκεκριμένα: «Να σταματήσει η ηγεσία του ΣΥ.ΡΙΖ.Α να χαϊδεύει τα αυτιά των κουκουλοφόρων». Από εκεί και πέρα ακούστηκαν πολλά σχετικά με το θέμα. Η δική μου γνώμη είναι ότι ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α ούτε υποκινεί, ούτε καθοδηγεί τη δράση των αντιεξουσιαστών ή όποιων άλλων συνεπικούρησαν μέσω της άσκησης βίας, στην επικράτηση μιας κατάστασης εγγύς του χάους. Άλλωστε ακόμα και να το ήθελε αυτό ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α δεν θεωρώ πως θα μπορούσε να το κάνει. Όμως, από την άλλη πλευρά, είναι νομίζω προφανές σε όσους παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς τα πολιτικά πράγματα ότι οι τοποθετήσεις αρκετών στελεχών του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς ήταν ηθελημένα συγκεχυμένες και προσπαθούσαν να ψαρέψουν σε θολά πολιτικά νερά.

Πιο συγκεκριμένα, από τη μέρα του φόνου που ξέσπασαν οι αναταραχές και μέχρι την δήλωση της κ. Παπαρήγα την Τρίτη (9-12-2008), που κατηγορούσε ευθέως τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α, ακούσαμε αρκετές δηλώσεις στελεχών του που απέφευγαν να καταδικάσουν απερίφραστα την αντιεξουσιατική βία και κινούνταν στη λογική του «ναι μεν, αλλά ..». Κάποιες φορές μάλιστα δεν γινόταν καν διάκριση ανάμεσα στην υγιέστατη και δημοκρατική δράση των μαθητών και την βίαιη αντικοινωνική δράση αυτών που συνήθως επιλέγουν να κρύβουν το πρόσωπό τους και με ψηφοθηρικά - νομίζω - ελατήρια όλοι αυτοί μαζί βαφτίζονταν κοινωνικό κίνημα. Χαρακτηριστική μάλιστα είναι η ραδιοφωνική δήλωση του βουλευτή του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς κ. Τάσου Κουράκη (αναμεταδόθηκε στην εκπομπή «Λαβύρινθος» της ΕΤ3 στις 12-12-2008) όπου σε αυτή ο βουλευτής χαρακτήρισε απολύτως δικαιολογημένα τα όσα διαπράχθηκαν από τους κουκουλοφόρους τις προηγούμενες μέρες! Βέβαια, μετά την δήλωση της κ. Παπαρήγα οι τοποθετήσεις των στελεχών του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. έγιναν πολύ πιο προσεκτικές, υπό το βάρος ενδεχομένως των επιθέσεων που δέχθηκαν.

Παράλληλα, θα ήθελα να προσθέσω και δύο στοιχεία ακόμα που θεωρώ ότι συμβάλουν στην συζήτηση περί της πολιτικής στάσης του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. ως προς το συγκεκριμένο φαινόμενο. Πρώτον, τις δηλώσεις του κ. Αλ. Αλαβάνου σχετικά τα τεκταινόμενα, οι οποίες έγιναν στον τηλεοπτικό σταθμό MEGA, στις 10-12-2008. Σε αυτές, ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥ.ΡΙΖ.Α τοποθέτησε «δίπλα στον Παπαφλέσσα και τον Αθανάσιο Διάκο», τον 15χρονο δολοφονηθέντα μαθητή (!!) και συμπλήρωσε ότι «ο Αλέξανδρος δολοφονήθηκε επειδή ήταν νέος» (!!) και ότι «η ιστορία της Ελλάδας γράφεται από τα κινήματα νέων, από νέους νεκρούς» (!). Τα συμπεράσματα που εξάγονται από τα παραπάνω αποσπάματα έχω την αίσθηση ότι είναι αβίαστα. Ανάμεσα σε αυτά βρίσκεται η έλλειψη μέτρου που χαρακτηρίζει τις συγκεκριμένες δηλώσεις καθώς και η λαικιστική και απροκάλυπτα ψηφοθηρική προσπάθια του κ. Αλαβάνου να κολακέψει τους νέους και να προσεταιριστεί όσους από αυτούς αντιδρούν και βρίσκονται στους δρόμους. Δεύτερον, θα ήθελα να προσθέσω και ένα σύνθημα που έχει υιοθετηθεί από ένα κομμάτι του ΣΥ.ΡΙΖ.Α., το οποίο νομίζω ότι είναι ενδεικτικό της πολιτικής ανευθυνότητας και της έλλειψης μέτρου που επικρατεί. Αυτό το σύνθημα, που χρησιμοποιείται περιστασιακά, είναι: «Κάτω η κυβέρνηση των δολοφόνων» (!!). Πολύ πρόσφατα μάλιστα το είδα σε μια αφίσα της Κ.Ο.Ε. (μιας από τις συνιστώσες του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.), αλλά κατά καιρούς έχει γίνει χρήση του και από άλλους που περιστοιχίζουν την συγκεκριμένη εκλογική συμμαχία της Αριστεράς. Όμως, αναρωτιέμαι πέρα από μια όξυνση του κλίματος, τι άλλο μπορεί να προσφέρει ένα τόσο αυθαίρετο σύνθημα όπως αυτό;

Πάντως, επειδή ορισμένοι μπορεί να ισχυριστούν ότι η εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τον πολιτικό προσανατολισμό του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και την στάση του απέναντι στην βια, μέσω διαφόρων συνθημάτων και διάσπαρτων δηλώσεων στελεχών του είναι παρακινδυνευμένες, θα ήθελα να υπενθυμίσω παρενθετικά δύο ακόμη γεγονότα που μπορούν να συμβάλουν στην αποκρυστάλλωση μιας γνώμης σχετικά με το θέμα. Καταρχάς, το γεγονός πως το Δίκτυο (η φοιτητική παράταξη του ΣΥΝ), μαζί με φοιτητικές οργανώσεις άλλων συνιστωσών του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. σε αγαστή συνεργασία με την Ε.Α.Α.Κ. (φοιτητική κίνηση που συχνά επιδίδεται σε πράξεις βίας και τρομοκρατίας στα παν/μια και η οποία πρόσκειται στο ΜΕ.Ρ.Α., δηλ. ένα συνασπισμό μικρών κομμάτων της επαναστατικής Αριστεράς: Μαοϊκών, Τροτσκιστών και άλλων) διέκοπταν βίαια και κατ’ εξακολούθηση τις καθολικές δημοκρατικές ψηφοφορίες για την εκλογή πρυτανικών αρχών και έκαιγαν επιδεικτικά κάλπες και ψηφοδέλτια. Ενώ η ηγεσία της Κουμουνδούρου, όλες εκείνες τις μέρες επεδείκνυε μια απεριόριστη και ανησυχητική ανοχή απέναντι σε όλα αυτά τα απαράδεκτα και αντιδημοκρατικά φαινόμενα. Εξαίρεση βεβαίως αποτέλεσαν μερικά στελέχη της (μειοψηφικής) ανανεωτικής πτέρυγας - πως θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά ; - που καταδίκασαν απερίφραστα αυτές τις αντιδημοκρατικές δράσεις της νεολαίας του ΣΥΝ. Στη συνέχεια, θα ήθελα να υπενθυμίσω και το γεγονός ότι αυτοί που εξαπολύουν κύμματα τυφλής βίας με αφορμή διάφορες πορείες διαμαρτυρίας, συχνά φαίνονται να εφορμούν από το μπλόκ του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ (στο οποίο συμμετέχει και ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α.) ή ακόμα και από το ίδιο το μπλόκ του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς. Προφανώς βέβαια, δεν ισχυρίζομαι ότι αυτό σημαίνει πως ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. τους έχει ενσωματώσει στις τάξεις του ή ότι τους ελέγχει οργανωτικά όπως κάποιοι αφελώς ισχυρίζονται, αλλά ότι αν μη τη άλλο τους αντιμετωπίζει με μια περίεργη ανοχή. Την οποία ίσως μερικώς ερμηνεύει η συνύπαρξη του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. στο Ε.Κ.Φ. με την επαναστατική Αριστερά καθώς και η συμμετοχή κομμάτων της (επαναστατικής) εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς στην εκλογική συμαχία του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. Δείτε συγκρητικά, πόσο διαφορετικά αντιμετωπίζονται όλοι αυτοί από το μπλόκ του Κ.Κ.Ε.!

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να παραθέσω και τις δηλώσεις δύο ανθρώπων τους οποίους αφενός εκτιμώ ιδιαίτερα και αφετέρου έχουν τιμήσει το χώρο της (ανανεωτικής) Αριστεράς με την εν γένει παρουσία και δράση τους. Η μια δήλωση προέρχεται από τον ιστορικό ηγέτη της Αριστεράς, τον Λ. Κύρκο, όπου στις 13-12-08 είπε στην τηλεόραση του ΣΚΑΙ: «Δεν γίνεται συζήτηση στους κόλπους της δικής μας αριστεράς για όρια, πέραν των οποίων είναι θεμιτή η χρήση της βίας. Υπάρχει μια απροσχημάτιστη καταδίκη της βίας και δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά [...] Θα ήθελα πιό απροσχημάτιστη καταδίκη της βίας. Δεν μ’ αρέσουν τα ‘ναι μεν, αλλά’. Για μένα δεν υπάρχουν ‘ναι μεν, αλλά’». Και η άλλη, προέρχεται από τον πρώην πρόεδρο του ΣΥΝ τον Ν. Κωνσταντόπουλο, όπου από το μικρόφωνο του City υπογράμμισε: «Ο ΣΥΝ δεν πρέπει να αφήνει ούτε ίχνος περιθωρίου για να αμφισβητείται η στάση του [...] Τέτοια επεισόδια έχουν συμβεί κατ' επανάληψη και πρέπει να είναι ρητή η απόσταση του κόμματος [...] αυτά τα γεγονότα δεν αποτελούν έκφραση πολιτικής». Και κλείνω αυτή την παρατήρηση που αναφέρεται στον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. με την εξής επισήμανση: Τι κρίμα αλήθεια για την ηγεσία της Κουμουνδούρου που κλείνει επιδηκτικά τα αυτιά της σε ψύχραιμες ανανεωτικές φωνές και επιλέγει να συνοδειπορεί ακάθεκτη με την επαναστατική (άκρα) Αριστερά σε ένα δρόμο που ενίοτε περνάει από δηλώσεις θαυμασμού για τον Μάο και από το κάψιμο της κάλπης των πρυτανικών εκλογών.

Παρατήρηση τέταρτη

Πριν ολοκληρώσω την εκτενή αυτή ανάρτηση δεν θα μπορούσα να μην κάνω μια επιγραμματική τουλάχιστον αναφορά στη βία - αυτή καθαυτή - που ανακίνησε ως θέμα το σφοδρό, εκτεταμένο και ογκώδες κύμα βίαιων συμπεριφορών των προηγούμενων ημερών. Μια αναφορά που προφανέστατα δεν σχετίζεται με τις μαθητικές κινητοποιήσεις, τις οποίες θεωρώ μια υγιή αντίδραση και οι οποίες κινούνταν σταθερά σε ένα πλαίσιο δημοκρατικό, θεμιτό και απολύτως αποδεκτό. Η βία λοιπόν, θεωρώ ότι δεν μπορεί να είναι αποδεκτή ως πολιτικό μέσο σε μια Δημοκρατία, ακόμα και αν αυτή η βία εδράζεται σε ένα στέρεο αιτιολογικό βάθρο. Και εξηγούμαι: Το πολίτευμα που απολαμβάνουμε, σε αντίθεση με διάφορες μορφές τυραννίας, επιτρέπει την διατύπωση και την προώθηση όλων των απόψεων - ακόμα και των πιο ακραίων εξ' αυτών - και την επίτευξη διαφόρων θεσμικών αλλαγών εξαιρετικά ριζοσπαστικών προς όλες τις πολιτικές κατευθύνσεις. Με μια αυστηρή προϋπόθεση βεβαίως, την αποδοχή αυτών των απόψεων και των πολιτικών που επαγγέλλονται αυτές από την πλειοψηφία της κοινωνίας. Έτσι, συνάγεται ότι η χρήση βίας ως μέσο προώθησης μιας πολιτικής σε ένα δημοκρατικό πολιτικό περιβάλλον έχει νόημα μόνο εφόσον η πολιτική αυτή δεν γίνεται πλειοψηφικά αποδεκτή από την κοινωνία. Οπότε, ως εκ τούτου - κατά την προσωπική μου γνώμη - η πολιτική αυτή βία σε ένα πολίτευμα όπως το δικό μας δεν μπορεί να έχει καμιά ηθική νομιμοποίηση. Και νομίζω ότι λίγοι θα διαφωνήσουν σε αυτό, με την εξαίρεση ίσως όσων έχουν προσκολληθεί σε αδιαμφισβήτητες δογματικές βεβαιότητες σε τέτοιο βαθμό, που απλά να περιφρονούν την πλειοψηφία ή όποιον άλλο δεν συμφωνεί με αυτές.

Αλλά πέραν όλων των παραπάνω περί της ηθικής νομιμοποίησης, η χρήση βίας ως πολιτικό μέσο και η ολιστική κοινωνική μηχανική - με την οποία ευθέως σχετίζεται - αυτή δηλαδή της εκκαθάρισης του πολιτικού καμβά και του επανασχεδιασμού εξ' αρχής ενός ριζικά διαφορετικού πολιτικού τοπίου είναι πολύ λιγότερο αποτελεσματική μέθοδος σε σύγκριση με την εναλλακτική μιας ποππεριανής βήμα προς βήμα κοινωνικής μηχανικής (#). Αυτή η δεύτερη μέθοδος θα λέγαμε ότι είναι μια προσπάθεια μεταβολών βήμα προς βήμα μέσα στο δημοκρατικό πλαίσιο με στόχο την αντιμετώπιση συγκεκριμένων προβλημάτων ή και ενδεχομένως την προσέγγιση συγκεκριμένων βραχυπρόθεσμων πολιτικών στόχων, οι οποίοι προφανώς μπορεί και να αλλάξουν ανάλογα με την ανάδραση από την πραγματοποίηση των επιμέρους βημάτων. Με άλλα λόγια, η βήμα προς βήμα κοινωνική μηχανική μέσω της δοκιμής και του σφάλματος επιτρέπει - σε αντίθεση με την ολιστική - την αναγνώριση επιμέρους λαθών που έχουν συντελεστεί και την αναπροσαρμογή της πολιτικής κατεύθυνσης που εκ των προτέρων έχει επιλεγεί. Συνεπώς - επανερχόμενος στη σύγκριση που έκανα στην αρχή της παραγράφου - η βία και η ολιστική κοινωνική μηχανική φαίνεται ως ένα πολύ λιγότερο αποτελεσματικό μέσο, αν όχι ένα εντελώς αναποτελεσματικό, τουλάχιστον σε όσους εξ' ημών αφενός δυσπιστούμε για την δυνατότητα της ύπαρξης ενός παραδείσου επί γης και αφετέρου πιστεύουμε πως δεν υπάρχουν αλάνθαστες δογματικές αλήθειες από τις οποίες αναγκαστικά περνάει ο δρόμος για την πραγμάτωση του επίγειου αυτού παραδείσου.

(#) βλέπε σελ. 187, 192, 193, 194, 197, 212-13, 286, 328, 351, 353, 568 του βιβλίου "Open Society and Its Enemies" του Karl Popper

Όχι στο Όνομά μας - Κάλεσμα

Προσωπικά, ανταποκρίνομαι στο κάλεσμα, υπογράφω και δημοσιεύω το παρακάτω κείμενο και καλώ με τη σειρά μου όλους τους αναγνώστες αυτού του ιστολογίου να κάνουν το ίδιο.

Με αφορμή το πρωτόγνωρο κύμα απεργιών πείνας από τους κρατούμενους στις Ελληνικές φυλακές αλλά και την εγκληματική αποσιώπησή του από τα κυρίαρχα ΜΜΕ, για τη Δημοκρατία και την προάσπιση των βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων καλούμε όλους όσους διατηρούν μπλογκς, διαδικτυακά φόρα και όχι μόνο να δημοσιεύσουν ταυτόχρονα και συντονισμένα στις 20 Νοεμβρίου 2008, ημέρα Πέμπτη, το παρακάτω κείμενο και όλους του χρήστες του διαδικτύου να το υπογράψουν.

Όχι στο Όνομά μας

“Είναι απαράδεκτη η κατάσταση στις ελληνικές φυλακές. Είναι κύριο θέμα η ριζική αλλαγή του σωφρονιστικού συστήματος” Κάρολος Παπούλιας, 6/11/08

“Είμαστε άνθρωποι – κρατούμενοι. Άνθρωποι, λέω” Βαγγέλης Πάλλης, Κρατούμενος, 9/11/08

Από τις τρεις Νοεμβρίου μία εκκωφαντική κραυγή συνταράσσει τα θεμέλια της Δημοκρατίας μας. Από τις τρεις Νοεμβρίου σύσσωμοι οι κρατούμενοι όλης της χώρας κατεβαίνουν σε απεργία πείνας διεκδικώντας το αυτονόητο : τη χαμένη τους αξιοπρέπεια. Απέναντί τους αντιμετωπίζουν την εκκωφαντική σιωπή των κραταιών ΜΜΕ και την παντελή αδιαφορία της πολιτικής ηγεσίας. Σε αυτές τις πρακτικές όσοι υπογράφουμε αυτό το κείμενο ΔΕ ΣΥΝΑΙΝΟΥΜΕ.

Η κατάσταση στις Ελληνικές φυλακές είναι απερίγραπτη και μπορεί να γίνει κατανοητή μόνο με τη σκληρή γλώσσα των μαθηματικών. Στα κατ’ επίφαση “σωφρονιστικά” ιδρύματα της χώρας έχουν καταγραφεί συνολικά 417 θάνατοι την τελευταία δεκαετία, ενώ ο ρυθμός τους έχει απογειωθεί σε τέτοιο σημείο, ώστε σήμερα να σβήνουν στα χέρια του κράτους τέσσερις άνθρωποι το μήνα. Η πληρότητα αγγίζει το 168% (10.113 κρατούμενοι για 6.019 θέσεις) με την αναλογία χώρου για κάθε άνθρωπο να φτάνει σε περιπτώσεις το 1τμ. Με ημερήσιο κρατικό έξοδο ανά κρατούμενο τα 3,60 Ευρώ τα συσσίτια που παρέχονται είναι άθλια, οι υποδομές θυμίζουν μεσαίωνα και η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη είναι ελλιπέστατη. Συγχρόνως, το Ελληνικό δικαστικό σύστημα στέλνει στη φυλακή έναν στους χίλιους κατοίκους της χώρας με τους έγκλειστους χωρίς δίκη (υπό προσωρινή κράτηση) να αγγίζουν το 30% του συνολικού αριθμού των κρατουμένων. Αν η ποιότητα μίας Δημοκρατίας κρίνεται από τις φυλακές της, τότε η Δημοκρατία μας ασθμαίνει. Αν η τιμώρηση παραβατικών συμπεριφορών με εγκλεισμό γίνεται από το κράτος στο όνομα της κοινωνίας, τότε για την κατάσταση στις Ελληνικές φυλακές είμαστε όλοι υπόλογοι, με συντριπτικές όμως ευθύνες να αναλογούν στην κρατική μηχανή. Σε αυτή την πραγματικότητα όσοι υπογράφουμε αυτό το κείμενο απαντούμε ΟΧΙ ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΜΑΣ.

Τα στοιχεία που αποκαλύπτονται από επίσημους φορείς για τις Ελληνικές φυλακές σκιαγραφούν εικόνα κολαστηρίων. Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων (2007) διαπιστώνει βασανιστήρια, απάνθρωπη μεταχείριση και απειλές κατά της ζωής κρατουμένων, σειρά παραβιάσεων αναφορικά με τις συνθήκες κράτησης, ελλείμματα στη διερεύνηση και τιμωρία των ενόχων, αποσιώπηση περιστατικών βίας με την συμπαιγνία ιατρών και φυλάκων, απαράδεκτες συνθήκες ιατρικής περίθαλψης και ιατρικού ελέγχου στους κρατούμενους κλπ. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει εκδώσει σειρά καταδικαστικών για την Ελλάδα αποφάσεων που αφορούν κακομεταχείριση ή/και παραβιάσεις άλλων δικαιωμάτων κρατουμένων από σωφρονιστικές αρχές. Η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου έχει πάρει απόφαση - καταπέλτη για τα κακώς κείμενα στις φυλακές, προτείνοντας άμεσες δράσεις για την επίλυση τους. Ο Συνήγορος του Πολίτη διαμαρτύρεται για την παντελή έλλειψη συνεργασίας των αρμόδιων κρατικών φορεών μαζί του, λόγω της οποίας έχει ουσιαστικά απαγορευτεί η είσοδός του στις φυλακές της χώρας τα τελευταία δύο χρόνια. Οι δικηγορικοί σύλλογοι όλης της χώρας, μη κυβερνητικές οργανώσεις, όπως η Διεθνής Αμνηστία, και πολλοί πολιτικοί/κοινωνικοί φορείς καταγγέλλουν την απαράδεκτη κατάσταση και ζητούν ευρύτερη συνεργασία για το ξεπέρασμα του προβλήματος. Αν ανθρώπινα είναι τα δικαιώματα που πρέπει να απολαμβάνει κάθε ανθρώπινο ον, κάθε στέρησή τους στις Ελληνικές φυλακές αποτελεί ανοιχτή πληγή για την κοινωνία μας. Σε αυτή την κατάσταση όσοι υπογράφουμε αυτό το κείμενο απαντούμε ΝΑ ΣΠΑΣΕΙ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΤΟ ΑΒΑΤΟ ΤΩΝ ΦΥΛΑΚΩΝ.

Με την απεργία πείνας οι κρατούμενοι καταφεύγουν στο τελευταίο οχυρό αντίστασης, που τους έχει απομείνει, το σώμα τους. Είχε προηγηθεί έσχατη έκκλησή τους προ μηνός προς τους ιθύνοντες να ενσκήψουν στο πρόβλημα, καθώς δεν πήγαινε άλλο. Για να λύσουν την απεργία πείνας ζητούν την ικανοποίηση αιτημάτων, που αποκαθιστούν την χαμένη τους αξιοπρέπεια και επανακτούν τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματά τους, αιτημάτων συγκεκριμένων, αξιοπρεπών και άμεσα υλοποιήσιμων. Απέναντι στις κινητοποιήσεις των κρατουμένων η πολιτική ηγεσία εξαντλεί τη δράση της σε αδιαφορία, υποσχέσεις και καταστολή των κινημάτων τους. Τυχόν αδιαφορία και αναλγησία της πολιτικής ηγεσίας όμως και σε αυτή τη φάση θα σημαίνει νεκρούς απεργούς πείνας. Στη μετωπική λοιπόν σύγκρουση που επιλέγουν οι κρατούμενοι της χώρας για τη διεκδίκηση των ανθρωπίνως αυτονόητων δε μπορούμε να μένουμε απαθείς σταυρώνοντας τα χέρια και περιμένοντας τις ειδήσεις των θανάτων από τις απεργίες πείνας αλλά θα σταθούμε αλληλέγγυοι. Αν η περιφρούρηση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επιβάλλουν την επαγρύπνιση όλων μας, τώρα είναι λοιπόν η στιγμή να πάρουμε θέση όλοι απέναντι στο πρόβλημα χωρίς αδιαφορίες και υπεκφυγές.

Απέναντι στην τεταμένη κατάσταση στις φυλακές όλης της χώρας όσοι υπογράφουμε αυτό το κείμενο καθιστούμε την πολιτική ηγεσία απολύτως υπεύθυνη για ό,τι συμβεί και απαιτούμε άμεσα την τόσο θεσμική όσο και στην πράξη ΕΓΓΥΗΣΗ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ.

Την 21η Νοεμβρίου το κείμενο αυτό θα σταλεί σε όλα τα μέλη του κοινοβουλίου και σε όσο το δυνατόν περισσότερους φορείς μέσων μαζικής ενημέρωσης με την προτροπή της αναδημοσίευσής του. Το κείμενο προς αποστολή θα φέρει τους υπερσυνδέσμους (URL) από όλες τις ιστοσελίδες, που το υιοθέτησαν.

Σημείωση: Το έργο που εμφανίζεται πάνω αριστερά ονομάζεται "Prison Lock" και είναι του Αμερικανού καλλιτέχνη, Ken Powers. Δείτε περισσότερα έργα του καλλιτέχνη εδω

Η νίκη του Μπάρακ Ομπάμα, προϋπόθεση για το επόμενο βήμα..

"Σας λέγω σήμερα, φίλοι μου, ότι παρά τις δυσκολίες και τις απογοητεύσεις της στιγμής, έχω ακόμη ένα όνειρο. Είναι ένα όνειρο γερά ριζωμένο στο αμερικανικό όνειρο. Έχω ένα όνειρο ότι μια ημέρα αυτό το έθνος θα ξεσηκωθεί και θα ζήσει το αληθινό νόημα της πεποίθησής του. Θεωρούμε αυτές τις αλήθειες αυταπόδεικτες, ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν δημιουργηθεί ίσοι. [...] Έχω ένα όνειρο ότι μια ημέρα οι γιοι των πρώην σκλάβων και οι γιοι των πρώην ιδιοκτητών θα μπορέσουν να καθίσουν μαζί στο τραπέζι της αδελφότητας. [...] Έχω ένα όνειρο ότι τα τέσσερα παιδιά μου μια ημέρα θα ζήσουν σε ένα έθνος όπου δεν θα κριθούν από το χρώμα του δέρματος τους αλλά από το περιεχόμενο του χαρακτήρα τους .."

Αυτά έλεγε μεταξύ άλλων, πριν από 45 περίπου χρόνια, ο μεγάλος μάρτυρας των πολιτικών δικαιωμάτων και παγκόσμιο σύμβολο της ειρήνης και της αγάπης, αυτός ο εμπνευσμένος σηματωρός για την κοινωνική δικαιοσύνη, για την πολιτική και ηθική αναμόρφωση της κοινωνίας, για τη διαφυλετική και διαθρησκευτική συμφιλίωση, ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ. Είναι ένα απόσπασμα από την - περίφημη πλέον - ομιλία του με τίτλο: "Έχω ένα όνειρο", η οποία εμπνευσμένη από τις αρχές της διακήρυξης της ανεξαρτησίας, ενώπιον 250,000 ανθρώπων στην Ουάσιγκτον στα πόδια του αγάλματος προς τιμή του προέδρου Λίνκολν, ξεδίπλωνε το όνειρο του ιερωμένου από την Ατλάντα για την εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων. Ένα όνειρο που είχε εμπνεύσει φλογερό πάθος και μια "ειρηνική επανάσταση" - μια "επανάσταση" μη βίας όπως επέμενε ο ίδιος - με στόχο την ισότητα μεταξύ Αφροαμερικανών και λευκών Αμερικανών.

"Σήμερα ήλθε η απάντηση σε όσους αμφιβάλουν για το εάν η Αμερική είναι ο τόπος όπου όλα μπορούν να συμβούν, που αναρωτιούνται εάν το όνειρο των προγόνων μας είναι ζωντανό, που αμφισβητούν τη δύναμη της δημοκρατίας μας. Είναι η απάντηση που έδωσαν όσοι συγκεντρώθηκαν σε σχολεία και εκκλησίες, αριθμοί που δεν τους έχει ξαναδεί το έθνος μας, άνθρωποι που περίμεναν στις ουρές τρεις και τέσσερις ώρες -κάποιοι για πρώτη φορά στη ζωή τους- επειδή πίστευαν ότι αυτή τη φορά τα πράγματα είναι διαφορετικά, ότι η φωνή τους μπορεί να κάνει τη διαφορά. [...] Είναι η απάντηση που έδωσαν νέοι, ηλικιωμένοι, πλούσιοι, φτωχοί, Δημοκρατικοί, Ρεπουμπλικάνοι, λευκοί, μαύροι, ισπανόφωνοι, Ασιάτες, γηγενείς Αμερικανοί, ομοφυλόφιλοι, ετεροφυλόφιλοι"

Αυτά είπε μεταξύ άλλων, 43 χρόνια μετά τον νόμο που γκρέμιζε τα προσκόμματα και έδινε δικαίωμα ψήφου στους Αφροαμερικανούς και 41 χρόνια μετά την άρση της απαγόρευσης των μεικτών γάμων στην Βιρτζίνια, ένας Αφροαμερικανός ("προϊόν" μεικτού γάμου) ο οποίος κατάφερε να αποφυλετικοποιήσει την προεδρική αναμέτρηση και να σαγηνεύσει τους Αμερικανούς με την καλλιέργειά του, την νηφαλιότητα του και τη χαρισματική προσωπικότητα του. Ο λόγος για τον Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος κρινόμενος αποκλειστικά για αυτό που κομίζει και όχι για το χρώμα του δέρματός του, κατόρθωσε να στέκεται την επομένη των εκλογών μπροστά σε χιλιάδες κόσμου - στο Grand Park του Σικάγο - εκφωνώντας την επινίκια ομιλία του. Ήταν ίσως τα παραπάνω που έκαναν πάρα πολλούς να δακρύσουν (και πολλούς Ευρωπαίους ενδεχομένως να ζηλέψουν), φέρνοντας αναπόδραστα στο μυαλό τους και μερικά γεγονότα από την πρόσφατη Αμερικανική ιστορία: την Ρόζα Πάρκς και την άρνησή της να παραχωρήσει τη θέση της στο λεωφορείο των αστικών γραμμών του Μοντγκόμερι σε κάποιο λευκό επιβάτη, το μποϊκοτάζ στα λεωφορεία του Μοντγκόμερι, την κήρυξη από το Ανώτατο Δικαστήριο ως αντισυνταγματικών των διατάξεων για τις διακρίσεις στα δημόσια μέσα μεταφοράς της Αλαμπάμα, την σταυροφορία για τα πολιτικά δικαιώματα, την Συντονιστική Φοιτητική Επιτροπή για τη μη Βία, τις πορείες ελευθερίας στον Αμερικανικό Νότο, τον Τζέιμς Μέρεντιθ και την αιματοβαμμένη "πορεία του ενάντια στο φόβο", τη μεγάλη πορεία στην Ουάσιγκτον και τον ιστορικό λόγο "Έχω ένα όνειρο" του Μ. Λ. Κίνγκ, τον νόμο περί των πολιτικών δικαιωμάτων του προέδρου Τζόνσον, τις ταραχές στα γκέτο, την κήρυξη από το Ανώτατο Δικαστήριο ως αντισυνταγματικής της απαγόρευσης των μεικτών γάμων στη Βιρτζίνια.. Και ανάμεσα σε όλους αυτούς που δάκρυσαν ήταν και δύο αρκετά γνωστές φιγούρες. Ο ένας, ένας άνθρωπος που συγκαταλέγεται στους ηγέτες του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα, ο - ιερωμένος επίσης - Τζέσε Τζάκσον, που δήλωσε την βραδιά εκείνη της πανηγυρικής εκλογής του Δημοκρατικού υποψηφίου: «Η νίκη του Ομπάμα σημαίνει ότι η Αμερική γίνεται καλύτερη. [...] Γνώρισα πάρα πολλούς ανθρώπους λευκούς, μαύρους, Εβραίους που συμμετείχαν στον αγώνα και έπεσαν μάρτυρες. Εύχομαι όλοι εκείνοι που έκαναν την υπέρτατη θυσία να μπορούσαν να δουν τη δικαίωση του αγώνα τους». Η άλλη ήταν η η κόρη του Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ, η Μπερνίς Κίνγκ, που δεν απέφυγε ούτε εκείνη μια δήλωση και είπε συγκινημένη: «Ξέρω ότι ο πατέρας μου θα ήταν υπερήφανος για την Αμερική σήμερα. [...] Αυτό σημαίνει ότι το έργο για το οποίο θυσιάστηκαν ο πατέρας και η μητέρα μου δεν ήταν μάταιο. [...] Συγκινήθηκα πολύ απόψε και έκλαψα ακούγοντας την αναγγελία της νίκης του».

Δεν νομίζω ότι θα ήταν σκόπιμο να γράψω πολλά ακόμα. Άλλωστε, η δήλωση του Τζ.Τζάκσον και αυτή της Μπ.Κίνγκ ήταν αρκετά περιεκτικές. Η πολιτική νίκη του Αφροαμερικανού Μπάρακ Ομπάμα σε μια αποφυλετικοποιημένη προεδρική αναμέτρηση αποτελεί σίγουρα το επιστέγασμα του ειρηνικού αλλά όχι αναίμακτου αγώνα για την κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων. Οι Αμερικανοί, στο πρόσωπο του νέου προέδρου, υπερψήφισαν μια χαρισματική και εμπνευσμένη πολιτική προσωπικότητα και μια διαφορετική πολιτική σε μια κατεύθυνση περισσότερης συνεργασίας σε διεθνές επίπεδο, προώθησης της κοινωνικής δικαιοσύνης και επίτευξης μιας "πράσινης" ανάπτυξης. Αυτό ήταν το πρώτο βήμα, το οποίο προφανώς αποτελούσε προϋπόθεση του επόμενου που δεν είναι άλλο από την υλοποίηση αυτής της πολιτικής. Και αυτό το αναγκαίο πρώτο βήμα πραγματοποιήθηκε, επειδή ευτυχώς δεν εισακούστηκαν αυτοί - όπως για παράδειγμα ο Νοάμ Τσόμσκι, δείτε (*) - που προέβαλαν όλο το προηγούμενο διάστημα μια επικίνδυνη άποψη ίσων αποστάσεων μεταξύ των δύο υποψηφίων. Αυτός είναι ένας λόγος που από μόνος του δικαιολογεί το πανηγυρικό κλίμα. Όσο για το επόμενο και αποφασιστικό βήμα, μένει να αποδειχθεί από τη προεδρική θητεία του 48χρονου πολιτικού πόσο μεγάλο ή μικρό θα είναι.

(*) Διαβάστε το ενδιαφέρον άρθρο που έγραψε ο Π. Μανδραβέλης σχετικά, με τίτλο "Οι σοφίες του κ. Τσόμσκι", πατώντας εδώ.

Σημειώσεις: Για την παραπάνω ανάρτηση χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από το εξαιρετικό βιβλίο με τίτλο: Sandra Cavallucci, Martin Luther King, που έχουν εκδώσει στα Ελληνικά οι εκδόσεις Καστανιώτη. Επίσης χρησιμοποιήθηκε υλικό από τα άρθρα "Η στιγμή της αλλαγής ήλθε, το πρώτο μήνυμα του Μπαράκ Ομπάμα" και " Η Αμερική γράφει ιστορία με τον θρίαμβο του Μπαράκ Ομπάμα" της ιστοσελίδας in.gr

Τα "μαθηματικά των αγορών" προβλέπουν νίκη Ομπάμα

Στα τέλη του προηγούμενου μήνα παρακολουθήσαμε το συνέδριο των Δημοκρατικών και την αποδοχή του χρίσματος του κόμματος, από τον αδιαμφισβήτητα χαρισματικό γερουσιαστή του Ιλονόι, τον Μπάρακ Ομπάμα. Τον αφροαμερικανό υποψήφιο, που φαίνεται να εμπνέει πολλούς Αμερικανούς - και πολλούς περισσότερους Ευρωπαίους είναι αλήθεια - με το σύνθημά του για αλλαγή, την ρητορική του δεινότητα και την καλλιέργειά του, αλλά και το φιλελεύθερο όραμα του που κομίζει μεταξύ άλλων εμφατικά και την παράδοση των πολιτικών δικαιωμάτων και ελευθεριών του Δημοκρατικού κόμματος, καθώς και αυτή της κοινωνικής δικαιοσύνης. Πριν το συνέδριο των Δημοκρατικών είχαν βγει στο φως δημοσκοπήσεις που έδειχναν ότι ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών, Τζον Μακέιν, είχε καλύψει την διαφορά των 7 ποσοστιαίων μονάδων που τον χώριζαν τον Ιούλιο από τον Ομπάμα και σε μια μάλιστα εξ αυτών ο Μακέιν παρουσιαζόταν να προηγείται με διαφορά 5%. Όμως μετά το συνέδριο, τα πράγματα άλλαξαν και σε δημοσκόπηση που διενεργήθηκε για λογαριασμό του CBS μάθαμε ότι ο Ομπάμα ήταν και πάλι μπροστά, με 8 ποσοστιαίες μονάδες. Λίγες μέρες μετά βρισκόταν στην επικαιρότητα το συνέδριο των Ρεπουμπλικανών αυτή τη φορά, κατά τη διάρκεια του οποίου μάθαμε ότι το χρίσμα του κόμματος δόθηκε - ως αναμενόταν μετά τις προκριματικές εκλογές - στον Ρεπουμπλικανό γερουσιαστή της Αριζόνα, τον 72χρονο Τζον Μακέιν, ο οποίος όμως σε αντίθεση με τον Ομπάμα δεν φαίνεται να ενθουσίασε με την ομιλία που εκφώνησε για την αποδοχή του χρίσματος. Κι όμως, η εταιρία μελετών ΜΜΕ, Nielsen Media Research, ανακοίνωσε πως 500 χιλιάδες περισσότεροι τηλεθεατές παρακολούθησαν την ομιλία του Μακέιν, σε σχέση με τον αντίστοιχο αριθμό που παρακολούθησε την ομιλία αποδοχής του χρίσματος από τον Ομπάμα. Και εκτός αυτού η διαφορά υπέρ του αφροαμερικανού υποψηφίου εξανεμίστηκε ξανά, σύμφωνα με δημοσκόπηση του δικτύου CBS που παρουσιάστηκε αμέσως μετά το συνέδριο. Ενώ σύμφωνα με δύο άλλες δημοσκοπήσεις των εταιρειών Rasmussen και Gallup, που δημοσιεύτηκαν λίγο αργότερα, ο Μακέιν είναι μπροστά με 1 και 4 ποσοστιαίες μονάδες αντίστοιχα.

Συνεπώς, κάθε σοβαρός και αμερόληπτος πολιτικός αναλυτής, που αναζητάει επιστημονική τεκμηρίωση για την όποια εκτίμησή του σχετικά με το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ καταλήγει χωρίς δεύτερη σκέψη (βασιζόμενος στις δημοκοπικές έρευνες για την αποτύπωση της εκλογικής συμπεριφοράς των Αμερικανών) στο ότι η αναμέτρηση αναμένεται να είναι εξαιρετικά αμφίρροπη. Δηλαδή σε μια εκτίμηση που μοιάζει κάπως παράδοξη, αν αναλογιστούμε τη λάμψη του Ομπάμα, τις δύο διαδοχικές θητείες των νεοσυντηρητικών και την άχρωμη υποψηφιότητα του Μακέιν (στην οποία προσωπικά νομίζω πολύ λίγο χρώμα προσθέτει η παρουσία της συντηρητικής αντιπροέδρου Σάρας Πέιλιν, που έχει πάρει τη δεύτερη θέση σε διαγωνισμό ομορφιάς για την ανάδειξη της miss Alaska, υποστηρίζει το δικαίωμα στην οπλοκατοχή και αντιτίθεται στις εκτρώσεις). Κι' όμως δεν είναι απλά μια παράδοξη εκτίμηση, αλλά μια λαθεμένη εκτίμηση! Αυτό τουλάχιστον υποδεικνύει ένα ερευνητικό εργαλείο του πανεπιστημίου της Ιοwa, που δείχνει επικράτηση του Μπάρακ Ομπάμα, αμφισβητώντας παράλληλα και την δεσπόζουσα θέση των δημοσκοπήσεων ως εργαλείων για την εκτίμηση του εκλογικού αποτελέσματος! Το ερευνητικό αυτό εργαλείο αποκαλείται Iowa Electronic Markets (Ι.Ε.Μ.) (δείτε εδώ)

Οι ηλεκτρονικές αγορές της Αϊόβα (Iowa Electronic Markets) έχουν δημιουργηθεί από το προσωπικό του Henry B. Tippie College of Business του Πανεπιστημίου της Αϊόβα, με στόχο αφενός ερευνητικό - την πρόβλεψη της έκβασης διαφόρων γεγονότων - και αφετέρου παιδαγωγικό, όπως μπορεί κανείς να διαβάσει στην ιστοσελίδα του πανεπιστημίου. Πρόκειται για αγορές συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης (futures contracts) (#) στις οποίες οι συναλλαγές γίνονται με πραγματικά χρήματα και στις οποίες οι πρόσοδοι των συμβολαίων που διαπραγματεύονται εκεί εξαρτώνται από τα πολιτικά ή οικονομικά γεγονότα, των οποίων την έκβαση θέλουν οι επιστήμονες να προβλέψουν. Προφανέστατα, πέραν όλων των άλλων γεγονότων, δεν θα μπορούσαν οι επικείμενες προεδρικές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν τον Νοέμβριο στις Η.Π.Α. να μην αποτελούν αντικείμενο μελέτης μέσω των ΙΕΜ, ώστε να γίνει μια πρόβλεψη για την τελική τους έκβαση. Έτσι, για το σκοπό αυτό δημιουργήθηκαν δύο futures, ένα «δημοκρατικό» και ένα «ρεπουμπλικανικό». Το δημοκρατικό συμβόλαιο πληρώνει 1$, αν το Δημοκρατικό κόμμα συγκεντρώσει την πλειοψηφία των ψήφων στις εκλογές και 0$ αν συμβεί το αντίθετο, ενώ το ρεπουμπλικανικό πληρώνει αντίστοιχα 1$ σε περίπτωση που πλειοψηφήσει ο ρεπουμπλικανός υποψήφιος και μηδέν, διαφορετικά. Αυτά λοιπόν τα πολιτικά futures διαπραγματεύονται από τον Ιούνιο του 2006 στις ηλεκτρονικές αγορές της Αϊόβα - σημειωτέον ο καθένας απ' όποιο σημείο της γης μπορεί να ανοίξει ένα λογαριασμό και να επενδύσει στη νίκη του Ομπάμα ή στη νίκη του Μακέιν - και από αυτή τη διαπραγμάτευση, μέσω της προσφοράς και της ζήτησης, προκύπτουν οι τιμές των συμβολαίων. Σήμερα λοιπόν το δημοκρατικό συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης, αυτό του Μπάρακ Ομπάμα, διαπραγματεύεται στα 0.61$ και αυτό του Τζον Μακέιν στα 0.391$ (παρουσιάζοντας οριακή ενίσχυση) (##). Παράλληλα, είναι αρκετά εντυπωσιακό πως το συμβόλαιο του Ομπάμα είναι ακριβότερο από αυτό του Μακέιν σταθερά και ότι ποτέ το ρεπουμπλικανικό συμβόλαιο του 72χρονου γερουσιαστή της Αριζόνα δεν έχει αποκτήσει τιμή μεγαλύτερη από αυτή του συμβολαίου του δημοκρατικού γερουσιαστή του Ιλονόι (Δείτε τον παρακάτω πίνακα με τις ιστορικές τιμές των συμβολαίων, όπου με μπλε χρώμα απεικονίζονται οι τιμές των συμβολαίων του δημοκρατικού υποψηφίου και με κόκκινο αυτές του συμβολαίου του ρεπουμπλικανού). Πρέπει να σημειωθεί εδώ το εξής: το γεγονός πως το παράγωγο του αφροαμερικανού υποψηφίου είναι ακριβότερο από αυτό του ρεπουμπλικανού, προφανώς αντανακλά το ότι ότι η πολιτική αγορά παραγώγων της Αϊόβα (ή αλλιώς όσοι συμμετέχουν στις αγοραπωλησίες συμβολαίων με αντικείμενο τις Αμερικανικές προεδρικές εκλογές) αποδίδει μεγαλύτερη πιθανότητα στην νίκη του δημοκρατικού υποψηφίου σε σχέση με την πιθανότητα που δίνει στην επικράτηση Μακέιν (###). Οπότε, για να επανέλθω σε αυτό που έγραφα παραπάνω περί της εκτίμησης που κάνει κάθε σοβαρός και αμερόληπτος πολιτικός αναλυτής για τις προεδρικές εκλογές, το προγνωστικό εργαλείο του πανεπιστημίου της Αϊόβα δείχνει ότι η μάχη δεν είναι καθόλου αμφίρροπη. Οι ηλεκτρονικές αγορές δείχνουν με συνέπεια όλους αυτούς τους μήνες της διαπραγμάτευσης των συμβολαίων ότι η νίκη του Μπάρακ Ομπάμα είναι αρκετά πιο πιθανή από τη νίκη Τζον Μακέιν.

Και για όσους σπεύσουν να αμφισβητήσουν το προγνωστικό εργαλείο των αγορών ως μέθοδο για την πρόβλεψη του εκλογικού αποτελέσματος, υιοθετώντας την εκτίμηση των δημοσκοπήσεων και περιφρονώντας την εκτίμηση των ηλεκτρονικών αγορών της Αϊόβα που στέλνουν τον αφροαμερικανό υποψήφιο στο οβάλ γραφείο του Λευκού Οίκου, μια απάντηση δίνουν οι καθηγητές: Joyce Berg, Forrest Nelson και Thomas Rietz. Μια απάντηση με την μορφή μιας επιστημονικής εργασίας που φέρει τον τίτλο: "Prediction market accuracy in the long run" (δείτε εδώ). Σε αυτήν οι τρείς καθηγητές συγκρίνουν την πρόβλεψη των δημοσκοπήσεων για το αποτέλεσμα των Αμερικανικών προεδρικών εκλογών (από το 1988 που λειτουργούν οι ηλεκτρονικές αγορές της Αϊόβα) με την αντίστοιχη πρόβλεψη των αγορών και καταλήγουν σε ένα εξαιρετικά εντυπωσιακό συμπέρασμα. Οι αγορές ήταν πλησιέστερα στο τελικό αποτέλεσμα, που καταγράφηκε στις κάλπες, το 74% της χρονικής περιόδου πριν τις εκλογές! Και ταυτόχρονα, σε κάθε εκλογική αναμέτρηση τα τελευταία 20 χρόνια οι αγορές λειτούργησαν σε σημαντικό βαθμό καλύτερα συγκριτικά με τις δημοσκοπήσεις, όταν η πρόβλεψη αφορούσε χρονικό σημείο που απείχε περισσότερο από 100 μέρες από τις εκλογές.

Παρατήρηση:

Οι παρακάτω σημειώσεις προσφέρονται συμπληρωματικά προς την ανάρτηση για όσους θα ήθελαν να εμβαθύνουν λίγο περισσότερο σε σχέση με τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, τα πολιτικά συμβόλαια των ΙΕΜ και το πως αυτά σχετίζονται με τις πιθανότητες νίκης των υποψηφίων.

Σημειώσεις:

(#) Futures contract είναι ένα παράγωγο προϊόν, το οποίο ουσιαστικά αποτελεί μια συμφωνία ανάμεσα σε δύο μέρη για την αγορά ή την πώληση ενός περιουσιακού στοιχείου σε συγκεκριμένη τιμή (που λέγεται delivery price) σε μια μελλοντική χρονική στιγμή. Τα μεγαλύτερα χρηματιστήρια στα οποία διαπραγματεύονται futures contracts είναι το Chicago Board of Trade και το Chicago Mercantile Exchange.

(##) Τα συγκεκριμένα προϊόντα, δηλαδή το συμβόλαιο Ομπάμα και το συμβόλαιο Μακέιν, είναι futures contracts με τιμή παράδοσης (delivery price) μια τιμή που προκύπτει για το καθένα από την διαπραγμάτευση στην αγορά (επί παραδείγματι οι τιμές παράδοσης είναι σήμερα 0.61$ και 0.391$ αντίστοιχα) και υποκείμενο περιουσιακό στοιχείο, ένα δημοκρατικό "εικονικό προϊόν" και ένα ρεπουμπλικανικό "εικονικό προϊόν". Το δημοκρατικό αξίζει 1$ αν κερδίσει την πλειοψηφία των ψήφων ο δημοκρατικός υποψήφιος και μηδέν διαφορετικά και το ρεπουμπλικανικό αξίζει 0$ αν πλειοψηφήσει ο Ομπάμα και 1$ διαφορετικά. Οπότε, το γεγονός ότι η τιμή του δημοκρατικού futures contract είναι 0.61$ σημαίνει πως ο επενδυτής που παίρνει θέση αγοράς σε αυτό το συμβόλαιο αποκτά την υποχρέωση να καταβάλει σε ένα μελλοντικό χρονικό σημείο (μετά τις εκλογές) 61 cents και να αποκτήσει το "εικονικό προϊόν", δηλ. 1$ αν έχει κερδίσει ο αφροαμερικανός υποψήφιος και $ο αν έχει κερδίσει ο ρεπουμπλικανός.

(###) Για λόγους απλότητας, ας πάρουμε την περίπτωση ενός ουδέτερου ως προς τον κίνδυνο επενδυτή (risk neutral investor). Ο εν λόγω επενδυτής αντιμετωπίζει ουδέτερα την απόκτηση του παραγώγου του Ομπάμα για το οποίο θα ήταν αναγκασμένος να πληρώσει 0.61$, αν ο ίδιος δίνει πιθανότητα 0.61 στο ενδεχόμενο της νίκης του Μπάρακ Ομπάμα. Και αυτό συμβαίνει γιατί το γεγονός πως δίνει πιθανότητα 0.61 στην δημοκρατική επικράτηση, σημαίνει ότι η αναμενόμενη τιμή (μέση τιμή) του υποκείμενου περιουσιακού στοιχείου, δηλαδή του δημοκρατικού "εικονικού προϊόντος" που λέγαμε παραπάνω είναι 0.61$. Θυμίζω ότι σε περίπτωση δημοκρατικής πλειοψηφίας (στην οποία δίνει πιθανότητα 0.61) θα εισπράξει 1$ και σε αντίθετη περίπτωση (στην οποία δίνει πιθανότητα 0.39) ο$. Με άλλα λόγια, η ωφελιμότητα του από την απόκτηση ενός συμβολαίου που τον υποχρεώνει να αγοράσει με 0.61$ ένα "εικονικό προϊόν" με αναμενόμενη τιμή 61 cents, με την ωφελιμότητα της μη απόκτησης του συμβολαίου είναι η ίδια και συνεπώς ο επενδυτής ουδέτερα αυτό το συγκεκριμένο συμβόλαιο. Όμως, αν πιστεύει ότι ο αφροαμερικανός υποψήφιος θα εκλεγεί για παράδειγμα με πιθανότητα 0.62, θα σπεύσει να αποκτήσει ένα συμβόλαιο το οποίο τον δεσμεύει να πληρώσει 0.61$ και να αγοράσει ένα "εικονικό προϊόν" με αναμενόμενη τιμή 0.62$, γιατί σε αυτή την περίπτωση η ωφελιμότητα της απόκτησης του futures contract θα είναι μεγαλύτερη. Προεκτείνοντας τα παραπάνω, το γεγονός πως ένας ουδέτερος ως προς τον κίνδυνο (ορθολογικός) επενδυτής είναι διατεθειμένος να συνάψει ένα futures contract του Μακέιν ή του Ομπάμα με τιμή παράδοσης a$, όπου a μεγαλύτερο του μηδέν και μικρότερο του 1, σημαίνει ότι ο ίδιος αποδίδει πιθανότητα μεγαλύτερη του a στην επικράτηση του υποψηφίου, του οποίου η νίκη πληρώνει 1$. Αντίστοιχα με το παραπάνω, θα μπορούσαμε να μελετήσουμε και την συμπεριφορά ενός κινδυνοφοβικού (risk aversion) επενδυτή καθώς και ενός κινδυνόφιλου (risk prone), οι οποίοι έχουν διαφορετικές συναρτήσεις οφελιμότητας - τόσο μεταξύ τους όσο και με τον ουδέτερο ως προς τον κίνδυνο επενδυτή - και ως εκ τούτου σταθμίζουν διαφορετικά την απόκτηση ενός futures contract ακόμα και όταν συμφωνούν ώς προς την πιθανότητα νίκης των δύο υποψηφίων.